วิเทศสัมพันธ์กับการผลักดันหน่วยงานด้านวัฒนธรรมสู่อาเซียน

[สถาบันทักษิณคดีศึกษา]

"ประชาคมอาเซียน" เป็นการรวมตัวกันของประเทศสมาชิกอาเซียน อันประกอบไปด้วยกลุ่มประเทศที่อยู่ในภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ จำนวน 10 ประเทศได้แก่ ไทย มาเลเซีย ฟิลิปปินส์ อินโดนีเซีย สิงคโปร์ บรูไน ลาว กัมพูชา เวียดนาม และพม่า ในการเป็นประชาคมอาเซียนนั้นมีวัตถุประสงค์ในการก่อตั้งเพื่อก่อให้เกิดการเติบโตและพัฒนาความร่วมมือระหว่างกลุ่มประเทศอาเซียนด้วยกันในด้านการเมือง-ความมั่นคง ด้านเศรษฐกิจ และด้านประชาสังคมและวัฒนธรรม  โดยจะมีการเริ่มต้นเข้าสู่การเป็นประชาคมอาเซียนอย่างเป็นทางการในปี พ.ศ. 2558 (ค.ศ.2015)
   ในปัจจุบัน ประเทศไทยได้มีความตื่นตัวเรื่องการเข้าสู่ประชาคมอาเซียนเป็นอย่างมาก หน่วยงานต่าง ๆ ในประเทศไทยทั้งหน่วยงานที่เกี่ยวข้องกับการเมือง เศรษฐกิจ การศึกษา การสื่อสารมวลชน ทั้งภาครัฐและเอกชน ต่างให้ความสนใจกับการเตรียมตัวเข้าสู่ประชาคมอาเซียนกันอย่างมากมาย เห็นได้ การส่งเสริมทักษะเรื่องภาษาสำหรับการติดต่อสื่อสารระหว่างประเทศให้บุคคลากร ไม่ว่าจะเป็นภาษาอังกฤษ ภาษาจีน และภาษาในกลุ่มประเทศอาเซียนอื่น ๆ  การจัดกิจกรรมศึกษาดูงานในกลุ่มประเทศอาเซียนเพื่อแลกเปลี่ยนเรียนรู้เรื่องทิศทางการทำงานระหว่างกันก่อนที่จะเข้าสู่การเป็นประชาคมอาเซียนกันอย่างจริงจังในช่วงเวลาอีกราว 3 ปีข้างหน้า รวมทั้งการประมวลข้อมูลของกลุ่มประเทศในประชาคมอาเซียนเพื่อขยายความรู้ความเข้าใจให้กับองค์กรและประชาชนโดยทั่วไป
   ในส่วนของการเตรียมตัวเข้าสู่ประชาคมอาเซียนของสถาบันทักษิณคดีศึกษาซึ่งเป็นหน่วยงานหนึ่งของมหาวิทยาลัยทักษิณที่มีการปฏิบัติการเกี่ยวข้องกับวัฒนธรรมไทยภาคใต้อย่างรอบด้าน โดยมีทั้งการรวบรวมและประมวลข้อมูล ศึกษาวิจัย อนุรักษ์ ส่งเสริม เผยแพร่และพัฒนาวัฒนธรรมไทยภาคใต้ เมื่อพิจารณาจากแนวทางการทำงานของสถาบันทักษิณคดีศึกษาจะพบว่าสถาบันทักษิณคดีศึกษาสามารถเชื่อมโยงการทำงานเข้าสู่การเข้าสู่ประชาคมอาเซียนในงานด้านประชาสังคมและวัฒนธรรมอาเซียน ซึ่งเป็นงานด้านหนึ่งที่สำคัญไม่แพ้งานด้านการเศรษฐกิจและการเมือง เนื่องจากการมีพื้นฐานความรู้ความเข้าใจเรื่องประชาสังคมและวัฒนธรรมของกลุ่มประเทศในประชาคมอาเซียนเท่ากับเป็นการเรียนรู้เรื่องที่ใกล้ตัวของผู้คนในกลุ่มประเทศอาเซียนมากที่สุด ซึ่งสามารถเป็นฐานที่เชื่อมโยงไปถึงการพัฒนาความสัมพันธ์อันดีให้เกิดขึ้นในกลุ่มประเทศอาเซียนได้ในที่สุด
   การทำความเข้าใจเรื่องของประชาสังคมและวัฒนธรรมอาเซียนผ่านพิพิธภัณฑ์ของแต่ละประเทศเป็นวิธีการเรียนรู้เรื่องราวทางวัฒนธรรมของผู้คนได้เป็นอย่างดี ซึ่งนอกจากจะทำให้ผู้เข้าชมพิพิธภัณฑ์เกิดกระบวนการเรียนรู้ด้านวัฒนธรรมผ่านการจัดแสดงนิทรรศการ วัตถุจัดแสดง และกิจกรรมทางการศึกษาที่พิพิธภัณฑ์จัดแล้ว ในส่วนของตัวพิพิธภัณฑ์และบุคคลากรที่ปฏิบัติงานเองก็ยังได้รับความรู้เรื่องราวทางวัฒนธรรมผ่านการเตรียมการ การศึกษาวิจัยข้อมูลที่เกี่ยวข้องกับยุทธศาสตร์ของพิพิธภัณฑ์ การจัดนิทรรศการให้ความรู้แก่ผู้เข้าชม และการเตรียมการจัดกิจกรรมทางการศึกษาไปควบคู่กันไปด้วย ด้วยเหตุนี้เองการเรียนรู้เรื่องราวทางประชาสังคมและวัฒนธรรมในพิพิธภัณฑ์จึงเป็นจุดเริ่มต้นที่ดีของการก้าวเข้าสู่ประชาคมอาเซียน ซึ่งสอดคล้องกับแนวทางการทำงานของสถาบันทักษิณคดีศึกษาอันมีพิพิธภัณฑ์คติชนวิทยาที่เป็นแหล่งเรียนรู้ด้านวัฒนธรรมไทยภาคใต้ได้เป็นอย่างดี
   ในการเชื่อมต่อความรู้ด้านประชาสังคมและวัฒนธรรมอาเซียนโดยผ่านการแลกเปลี่ยนเรียนรู้ด้านพิพิธภัณฑ์นั้น ในส่วนงานด้านวิเทศสัมพันธ์ของสถาบันทักษิณคดีศึกษาได้มีการดำเนินงานทางด้านการสร้างเครือข่ายพิพิธภัณฑ์เพื่อเชื่อมความสัมพันธ์กับหน่วยงานด้านพิพิธภัณฑ์ในกลุ่มประเทศในภูมิภาคอาเซียน ซึ่งที่ผ่านมาได้มีการดำเนินงานการศึกษาดูงานและแลกเปลี่ยนเรียนรู้เรื่องการทำงานด้านพิพิธภัณฑ์ในกลุ่มประเทศอาเซียน โดยได้ไปศึกษาดูงานที่ประเทศมาเลเซียและประเทศสิงคโปร์ นอกจากนี้แล้วทางงานด้านวิเทศสัมพันธ์ยังได้มีการประชาสัมพันธ์ข้อมูลเกี่ยวกับสถาบันทักษิณคดีศึกษา พิพิธภัณฑ์คติชนวิทยาในรูปแบบของจดหมายกับประเทศต่าง ๆ ในภูมิภาคอาเซียนอย่างมีประสิทธิภาพ โดยเน้นความแม่นยำทางด้านภาษาและการพัฒนาข้อความที่นำเสนอเรื่องราวของสถาบันทักษิณคดีศึกษาและพิพิธภัณฑ์คติชนวิทยาให้มีความน่าสนใจเพื่อประชาสัมพันธ์ให้เครือข่ายพิพิธภัณฑ์ในประเทศต่าง ๆ เข้ามาร่วมแลกเปลี่ยนเรียนรู้งานทางด้านประชาสังคมและวัฒนธรรมไทยที่สถาบันทักษิณคดีศึกษา
   หลังจากที่ได้ดำเนินการในด้านการประชาสัมพันธ์สถาบันทักษิณคดีศึกษาให้เครือข่ายพิพิธภัณฑ์ในกลุ่มประเทศอาเซียนเกิดความสนใจแล้ว งานด้านวิเทศน์สัมพันธ์ยังได้เตรียมการเพื่อต้อนรับผู้มาเยือนจากกลุ่มประเทศอาเซียนโดยมุ่งเน้นให้เกิดการสร้างความประทับใจเมื่อแรกพบ (First Impression) ซึ่งแม้ว่าโดยลักษณะทางภูมิทัศน์อันสวยงามของสถาบันทักษิณคดีศึกษาและองค์ความรู้ในพิพิธภัณฑ์คติชนวิทยาจะสามารถสร้างความประทับใจให้กับผู้มาเยือนเมื่อแรกพบได้ในระดับเบื้องต้นแล้ว งานด้านวิเทศน์สัมพันธ์ยังได้มีการเตรียมการสร้างความประทับใจให้แก่ผู้มาเยือนให้มากยิ่งขึ้นโดยการรับรองผู้มาเยือนอย่างเหมาะสม การพูดคุยเพื่อสร้างปฏิสัมพันธ์อันดี การบรรยายนำชมนิทรรศการห้องจัดแสดงภายในพิพิธภัณฑ์คติชนวิทยาที่สะท้อนให้เห็นถึงอัตลักษณ์ของวัฒนธรรมไทยภาคใต้ที่น่าสนใจอันจะทำผู้มาเยือนเล็งเห็นถึงคุณค่าและความสำคัญของสถาบันทักษิณคดีศึกษาในฐานะหน่วยงานด้านวัฒนธรรมที่มีความสำคัญของภาคใต้  รวมไปถึงการจัดกิจกรรมเพื่อการแลกเปลี่ยนทัศนะความคิดเห็นเกี่ยวกับการสร้างความร่วมมือระหว่างกันทางด้านการประชาสังคมและวัฒนธรรมในภูมิภาคอาเซียนผ่านงานทางด้านพิพิธภัณฑ์ เพื่อเป้าหมายในการพัฒนาพิพิธภัณฑ์ให้ก้าวเข้าไปสู่ประชาคมอาเซียนพร้อมกับมิตรประเทศผู้มาเยือนซึ่งถือเป็นการให้เกียรติผู้มาเยือนอย่างสูงยิ่ง
   แม้ว่าการเข้าสู่ประชาคมอาเซียนอย่างเป็นทางการจะเกิดขึ้นในปี พ.ศ. 2558 แต่ทางสถาบันทักษิณคดีศึกษาก็ได้มีนโยบายเตรียมการเข้าสู่ประชาคมอาเซียนล่วงหน้าโดยผ่านทางงานด้านพิพิธภัณฑ์โดยมีงานด้านวิเทศน์สัมพันธ์เป็นฟันเฟืองสำคัญในสถานะของการเป็น "สะพาน" เชื่อมโยงสถาบันทักษิณคดีศึกษาและพิพิธภัณฑ์คติชนวิทยาเข้าสู่เวทีพิพิธภัณฑ์อาเซียนไว้อย่างพร้อมสรรพ ซึ่งเมื่อประชาคมอาเซียนเริ่มขึ้นอย่างเป็นทางการแล้ว สถาบันทักษิณจะเป็นอีกสถานที่หนึ่งซึ่งสะท้อนถึงอัตลักษณ์ของประชาสังคมและวัฒนธรรมไทยได้เป็นอย่างดี