คิดถึงรถรอบเมืองสงขลา

[หม่องวิน มอไซ]

สมัยผมเด็ก ๆ ยังไม่เข้าโรงเรียน ในตัวเมืองสงขลามีรถเมล์สายรอบเมืองวิ่งด้วย นับว่าทันสมัยมากในยุคนั้น
อู่รถอยู่ที่วชิรา (ถ.ทะเลหลวง) ตรงข้ามโรงเรียนวชิรานุกูล
น่าจะเลิกกิจการไปในช่วง พ.ศ.2520 ใกล้เคียงกับรถไฟสายสงขลา

เสียดายที่จนบัดนี้ยังหาภาพถ่ายยุคนั้นที่เห็นรถรอบเมืองไม่พบเลยครับ
ขอนำราชกิจจานุเบกษาเกี่ยวกับสายรถภายในเขตเทศบาลเมืองสงขลา มาลงไว้เพื่อระลึกถึง และเป็นบันทึกประวัติศาสตร์สงขลาบ้านเราครับ

[หม่องวิน มอไซ]

สายรอบเมือง

แม้ในยุค 2530 รถสองแถวเล็ก (รถตุ๊กตุ๊ก) ก็มีสองสาย คือสายกลางกับสายวชิรา (แหลม)
ซึ่งคงเป็นไปตามที่ขนส่งกำหนดนี้เช่นกัน

[ลูกแมวตาดำๆ]

สายที่ ๑ ถนนเก้าเส้ง - ถนนชนม์เจริญ
จุดเริ่มต้นอยู่ที่ถนนเก้าเส้ง ไปตามถนนกาญจนพานิช - ผ่านสี่แยกวัดหัวป้อม - ตรงไปตามถนนไทรบุรี - เลี้ยวซ้ายไปตามถนนไทรงาม - เลี้ยวขวาไปตามถนนแหลมทราย จุดปลายทางอยู่ที่หลักกิโลเมตรที่ ๗ ถนนชนม์เจริญ

หากเทียบอดีต กับ ปัจจุบัน

ถนนเก้าเส้ง - ถนนเก้าแสน // แต่คนทั่วไปมักรู้จักกันในชื่อเก้าเส้ง เพราะเพี้ยนมากจาคำว่า เก้าแสน

ถนนกาญจนพานิช - ถนนไทรบุรี // ช่วงแยกเก้าเส้ง ถึง แยก ธ.ทหารไทย

วัดหัวป้อม - วัดหัวป้อมใน

ถนนชนม์เจริญ - ถนนชลเจริญ // เป็นถนนเลียบสระบัว (ด้านหลังเวทีสระบัว) แล้วเลี้ยวซ้ายไปบรรจบถนนแหล่งพระราม หน้า ภูธรภาค ๙

ชื่อเส้นทางต่างๆในปัจจุบันคือ จุดเริ่มต้นอยู่ที่ถนนเก้าแสน ไปตามไทรบุรี - ผ่านสี่แยกวัดหัวป้อมใน(แยก ธ.ทหารไทย หรือ แยกตลาดลุงแสง) - ตรงไปตามถนนไทรบุรี - เลี้ยวซ้ายไปตามถนนไทรงาม - เลี้ยวขวาไปตามถนนแหลมทราย จุดปลายทางอยู่ที่หลักกิโลเมตรที่ ๗ ถนนชลเจริญ

[พี่]

ค่าโดยสาร ถูกมาก ชาวบ้านมักเรียกชื่อว่า "รถห้าสิบตางค์" (๕๐ สตางค์)

[พี่]

บางครั้ง เราใช้ธนบัตรนี้จ่ายค่าโดยสาร

[พี่]

.

[พี่]

ต่อมา รถเมล์สายกลาง ขยายเส้นทางไปถึง วิทยาลัยวิชาการศึกษา สงขลา (เรียกย่อว่า วอ ศอ)
จึงเรียกรถสายนี้ว่า วศ. - แหลมทราย

วิทยาลัยวิชาการศึกษา สงขลา ปัจจุบันคือ ม.ทักษิณ

[หม่องวิน มอไซ]

ขยายไปถึงเขาแก้ว พ.ศ. ๒๕๒๓ ครับ

[พี่]

รถเมล์สายรอบเมือง แยกเป็น 2 สาย คือ สายแหลม กับ สายตลาด
อู่รถอยู่ตรงข้ามโรงเรียนวชิรานุกูล
สายแหลม ออกจากวชิรา เลี้ยวขวาที่สามแยกหลังวัดโพธิ์
สายตลาด ออกจากวชิรา เลี้ยวซ้ายที่สามแยกหลังวัดโพธิ์

เมื่อมีรถเมล์ ทำให้อาชีพสามล้อรับจ้างที่มีอยู่เดิมขาดรายได้ไปพอสมควร
คนถีบสามล้อ จึงเจาะกลุ่มแม่ค้า และชาวบ้านตามซอกซอยนอกเส้นทางรถเมล์

ปัจจุบัน รถจักรยานยนต์รับจ้าง เข้ามาแทนที่ แย่งส่วนแบ่งการตลาดของรถตุ๊ก ตุ๊ก รถสามล้อ

อนาคตอันใกล้ ถ้ารถไฟสายหาดใหญ่ - สงขลา กลับมาเดินอีกครั้ง
โฉมหน้าระบบขนส่งในตัวเมืองสงขลา ต้องเปลี่ยนแปลงอย่างแน่นอน

[พี่]

มีอยู่ช่วงเวลาหนึ่ง จำปี พ.ศ. ไม่ได้แล้ว
รถโดยสารโพธิ์ทอง ที่วิ่ง หาดใหญ่ - สงขลา เปิดบริการ"รถด่วน" ติดป้ายแสดงไว้หน้ากระจกรถ
จากสงขลา แวะรับผู้โดยสารไปเรื่อย จนถึง ม.ทักษิณ ก็ห้อตะบึงไม่รับส่งผู้โดยสารระหว่างทาง
มีการแจกผ้าเย็นด้วย พอวิ่งไปถึงน้ำน้อย จึงกลายร่างเป็นรถธรรมดา
จากหาดใหญ่ - สงขลา ก็เช่นกัน

ต่อมา เลิกแจกผ้าเย็น แล้วเลิกบริการรถด่วนในที่สุด

[หม่องวิน มอไซ]

คุ้น ๆ ว่าผมก็เคยเห็นครับ
รถโพธิ์ทองที่ติดคำว่า ด่วน ไว้ด้วย
แต่เนื่องจากสมัยนั้น นาน ๆ จะเข้าสงขลาสักครั้ง
และบ้านอยู่ที่เทพา เลยได้ขึ้นแต่รถสมหวัง (จะนะ-สงขลา)
ไม่ค่อยได้ขึ้นรถโพธิ์ทอง เลยจำเรื่องผ้าเย็นไม่ได้เลยครับ

[คนเขารูปช้าง]

ท่าน พี่ ครับรถ ๕๐ สตางค์ที่ผมจำได้เป็นรถเบ็นซ์หัวตัดเบบ ๖ ล้อเล็ก ลักษณะคล้ายรูปที่ อ.หม่องฯเอามาลงในกระทู้ตู้ไปรษณีย์เก่า ที่ถ่ายที่องค์พระปฐมเจดีย์มาก แต่พ่นสีโทนสีเขียวแก่ครับ ขอนำลักษณะรถคล้ายรถ๕๐ สตางค์มาให้ชมกันครับ

[จ่าหรอย]

รถเมล์รอบเมือง50สต.สีเขียว เป็นรถยี่ห้อ"เบ๊นซ์"เชียวนา นั่งมันส์มาก เวลาเลี้ยวโค้งรถจะเอนเอียงจนหน้าต่างแทบจะถูไปกับถนนเลยแหละ เราได้เมียก็เพราะรถรอบเมือง นั่งทั้ง2สายจากต้นทางสุดปลายทาง แป๊บเดียวก็มืดแล้ว แล้วก็...ได้เมียมา1คน 555
น่าเสียดายที่โดนสองแถวตีกระจุย เพราะมีเยอะและมาเร็วไปเร็วกว่ารอบเมือง สุดท้ายก็เลิก เสียดายจัง

[หม่องวิน มอไซ]

ภาพองค์พระปฐมเจดีย์ นั้นมีรูปเปรียบเทียบในยุคปัจจุบันด้วยครับ

[หม่องวิน มอไซ]

ภาพถ่ายทางอากาศ พ.ศ. ๒๕๑๗ ของกรมแผนที่ทหาร
มองเห็นหน้าอู่รถรอบเมือง มีรถจอดอยู่ด้วย ๑ คันครับ (เล็กมากแทบมองไม่เห็น)

[คนเขารูปช้าง]

อ.หม่องฯ ครับผมจำได้ว่ามีอยู่ครั้งหนึ่งคุณแม่ผมพาไปปิคนิคที่คลาสสิคมากๆ โดยขึ้นรถ ๕๐ สตางค์สายตลาด ตอนนั้นรู้สึกว่าถนนไทรบุรีรถยนต์ยังไม่มากไม่วิ่งทางเดียว ขึ้นที่ปากซอยบ้านปัจจุบันเป็นนางงามซอย๑ ข้างโรงพระหลักเมืองฯ โดยคุณแม่เตรียมข้าวและกับข้าวใส่ปิ่นโต เอาเสื่อกระจูดม้วนกลมๆหนีบขึ้นรถเมล์ ๕๐สตางค์ พร้อมลูกๆ ผ่านตลาดเรือนจำเลี้ยวซ้ายเข้าไทรงามแล้วเลี้ยวขวาหัวมุม โรงเรียนถนนวิเชียรชม ไปสุดสายข้างโรงพักแหลมทราย มีเพิงพักของ พขร. ใต้ต้นไม้ใหญ่ แล้วเดินต่อตามที่ผมลงสีส้มในแผนที่ปี ๒๕๑๗ ไปนั่งกินข้าวกันที่ริมบึงเล็กๆ มีดอกบัวหลวงขึ้นอยู่ค่อนข้างมาก อิ่มแล้วก็นั่งรถจากต้นสายย้อนกลับตามเส้นทางที่ไปครับ

[หม่องวิน มอไซ]

บึงมีดอกบัวหลวง น่าจะเป็น"สระบัว" ของจริงมากกว่าที่แหลมสมิหลานะครับ  ;D

[คนเขารูปช้าง]

จากความทรงจำของผมซึ่งรู้สึกว่าจางๆไม่เด่นชัด ว่าบึงน้ำตื้นๆที่มีบัวหลวงขึ้นจะอยู่บริเวณกลางๆภาพมากกว่าครับและน่าจะกว้างกว่าที่เห็นในภาพถ่ายกรมแผนที่ฯปี๒๕๑๗ ไม่ทราบว่าบึงตื้นเขินหรือเปลี่ยนสภาพไปมากขนาดไหนจากตอนผมตัวเล็กๆ จนถึงอายุ ๑๗ ปีครับ

[วัลลภ]

ผมเป็นศิษย์เก่า ว.น. ปี 2514 -2516 คิวรถตั้งอยู่ตรงข้ามรถห้าสิบสตางค์  แต่ผมซื้อตั๋วโดยสารเป็นรายเดือน โดยบริษัทจะจ่ายให้เป็น คูปอง 1 เล่ม เวลาขึ้นก็ดีงให้เป็นค่าโดยสารหนึ่งใบราคา 25 สตางค์  จะถูกกว่าจ่ายเป็นเงินสดครั้งละ 50 สตางค์ครับ  จำได้ว่าเป็นรถเมล์สีเขียวเป็นมินิบัส เล็กว่ารถโพธิ์ทอง

[หม่องวิน มอไซ]

ขอบคุณมากครับสำหรับข้อมูลเพิ่มเติม
แสดงว่ารถรอบเมือง มีการบริหารจัดการที่ทันสมัยมากครับ มีระบบคูปองใช้แล้วตั้งแต่ยุคนั้น

หลังจากเลิกกิจการแล้ว (แม่ผมใช้คำว่า ล็อม เป็นสำเนียงใต้ คงมาจากคำว่า ล่ม) รถก็ยังจอดทิ้งไว้ในอู่หน้า ว.น.หลายปีครับ
เสียดาย ไม่คิดที่จะถ่ายรูปไว้ดูเลยครับ

[Singoraman]

ผมทันใช้บริการทั้ง  "รถรอบเมือง"  และ  "รถห้าสิบตางค์"
แต่ยังนึกไม่ออกว่าเป็นของ "บริษัท" อะไร
ใช่ "ไทยเดินรถ" หรือเปล่าหนอ

[ลุงจั๊ว]

รถรอบเมืองยี่ห้อเบ๊นซ์ เป็นรุ่นเล็กกว่าในรูปพระปฐมเจดีย์ครับ  ในรูปนั้นเป็นรถรุ่น 328 บริษัทไทยเดินรถ ต่อมาเปลี่ยนชื่อเป็น บริษัท ทส.ภาคใต้ขนส่ง  อู่รถเดิมอยู่ในซอยดอกรัก แถววชิราซอย 1 ครับ