นายหนังในอดีต

[เณรเทือง]

ใครประทับใจนายหนังคนไหนในอดีตช่วยมาแลกเปลี่ยนกันครับ ไม่จำเป็นต้องเป็นหนังดัง
สำหรับผมคิดถึงหนังเกลื้อมอ้ายหนูนัด ชอบลีลาและรู้จักเป็นการส่วนตัว

[ค.ข.ก.]

ความจริงชอบหลายหนังอยู่ หนังเก่า ๆ อย่างหนังพร้อม ด. กะชอบ หนังอิ่มเท่ง กะเล่นดี หนังนครินทร์ กะถูกโรคกับไอ้โถ หนังฉิ้น(ธรรมโฆษณ์) กะเล่นดีมีสาระ ฮาย....ชอบเพ นี่ยกมาแต่หนังสงขลา หนังจังหวัดอื่นกะลุยเสียแหม็ด หรอย ๆเพ..ชาติ

[เณรเทือง]

หนังหรอยๆที่ท่านแหลงถึง หมันระดับชาติแหล่ว อยากให้เอ่ยชื่อหนังบ้านๆมาเป็นเกียรติบ้าง

[ลุงคิด]

หนังประทิ่น เสียงทอง (นี่ก็หนังใหญ่ระดับภาค-อยู่สุราษฎร์หรือเปล่าไม่แน่ใจ) สมัยฟังจาก วปถ.5
ชอบตรงที่พากษ์ภาษากลางด้วยสำเนียงใต้คลอด
หนังเอี่ยม เสื้อเมือง  หนังหมุน  หนังจวนแม่นาง หนังเริญ อันนี่หนังบ้านหรือเปล่า

[เณรเทือง]

ถูกต้องแล้วลุงคิด หนังเหล่านี้นับเป็นศิลปินพื้นบ้านแท้จริง หนังที่ลุงเอ่ยมาส่วนตัวแล้วผมรู้จักหนังจวนแม่นาง โดยส่วนตัวผมรู้จักครอบครัวของท่าน ผมเรียกท่านว่าลุงจวน ลูกๆของท่านผมพอจำชื่อได้คือ "หนูนอง" และ "พระนาม" เคยเรียนหนังสือมาด้วยกัน

[60กลางๆ]

เรารู้จักนายหนังอิมเท่ง เวลามาเล่นแถว หาดใหญ่ สงขลา จะแวะมาพักบ้านเราแถวสถานีรถไฟ ก่อนขึ้นรถกลับควนเนียง
น้าอิมหล่อมาก สูงใหญ่ ผิวขาวเทียบดาราสมัยนี้ก็ให้นืกถึงโฬม พัชฎะ ใส่สร้อยทองเส้นเท่านิ้วก้อย แหวน นาฬิกา ทองทั้งนั้น แต่จำไม่ได้ว่าแกเลี่ยม(ใส่)ฟันทองเหมือนผู้ชายสมัยนั้นที่นิยมกันมาก

[เณรเทือง]

ขอบคุณในข้อมูลครับ ผมรู้จักส่วนตัวอีก 1 ราย คือหนังเกลื้อมอ้ายหนูนัด ท่านเมตตาผมดีมากและน่าจะจำผมได้
ถ้าใครทราบที่อยู่ท่านปัจจุบันช่วยบอกบ้างนะครับ อยากไปเยี่ยมท่าน

[Singora Rally Team]

หนังเอื้อน ผลบุญ หรือ อ.อ่าง  เมืองใต้   เป็นนายหนังตะลุงคนแรกที่นำเอาเทปเสียงหนังตะลุงไปออกอากาศทางสถานีวิทยุ มก.๔ สงขลา ชื่อรายการ ส่งเสริมศิลปินชาวใต้

[ฅนบ้ายอ]

     หนังแสงโถ เป็นหนังตะลุงชื่อดังอีกคณะหนึ่งของอำเภอจะนะ  จังหวัดสงขลา โดยมีตัวเอก คือ  อ้ายโถ  เป็นเอกลักษณ์ประจำตัว จนได้ฉายาว่า แสงโถ

     หนังแสงโถ  มีชื่อเดิมว่า นายแสง  ทองคง  เป็นลูกของ นายฤทธิ์  นางพุทธแก้ว  ทองคง  บิดาของนายแสง ก็เป็นหนังตะลุงมาก่อนชื่อว่าหนังฤทธิ์   หนังแสง มีพี่น้องร่วมบิดามารดา  3 คน คือนายเกลือน  ทองคง และ นางศร  ทองคง ต่อมาหนังแสงโถได้สมรส กับนางแพ  ทองคง(ไชยพรหม)  มีบุตร-ธิดา ด้วยกัน  4  คน หนังแสงโถ เสียชีวิต เมื่ออายุได้  67 ปี  เมื่อปี พ.ศ.  2532

   การเล่นหนังเริ่มแรกของหนังแสงโถ อาศัยความชอบ  ใจรักและมีความจำที่ดีของหนังแสงเป็นหลักในการผลักดัน ให้มาเล่นหนังตะลุง ทั้ง ๆ ที่ตอนนั้น พ่อคือหนังฤทธิ์อยากให้ไปเรียนต่อเพื่อฝึกหัดครู ที่ท่าชะม่วง (รัตภูมิเดียวนี้) การฝึกหัดครั้งแรก อาศัย ใบมะปราง  นำมาฉีกให้เป็นรูปร่าง แล้วทำเป็นตัวหนังตะลุง มาเชิดเล่น น้อยมากที่ได้ฝึกเป็นจริงเป็นจังจากพ่อ คือหนังฤทธิ์  ด้วยความใจรักและความจำที่เป็นเลิศ จึงได้เล่นตามงานต่าง ๆ ในละแวกใกล้เคียง จนกระทั่งได้พบกับหนังรุ่น (ประจ่า) จึงได้รับการครอบครู เป็นศิษย์ของหนังรุ่น

   การเล่นหนังตะลุง ของ หนังแสงโถ  อาศัยกลอนสดในขณะแสดง ไม่มีการบันทึกใด ๆ ทั้งสิ้น  การผูกเรื่องก็อาศัยหน่วยความจำของสมองในการผูกเรื่อง  แตกเรื่อง  ในขณะการเล่นหนังตะลุง ดังนั้น การเล่นหนังตะลุงในแต่ละแห่ง  แต่ละครั้งจะไม่ซ้ำกัน ไม่ว่าจะเล่นสักกี่คืนกี่แห่ง สำหรับมุขตลก  ก็เป็นมุกสดที่อาศัยแวดล้อมจากสถานที่แสดง เช่นว่า ตัวบุคคลในพื้นที่  สถานที่ มุขการเมืองการปกครองท้องถิ่น ซึ่งเป็นมุขตลก ต้องคิดลึก ๆ หรือคิดแบบคำผวน  แต่หนังแสงโถ ไม่นิยม หรือไม่ชอบมุก ที่ไม่สุภาพ มุกสองแง่สองง่าม หรือส่อไปในทางที่ลามก

   ตัวเด่น หรือตัวตลกที่สำคัญของหนังแสงโถ  นอกเหนือจากตัวตลกปกติอื่น ๆ แล้ว มีอ้ายโถเป็นตัวเอก อ้ายคงอินทร์  อ้ายแข้ง  ไอ้ทองช้าง  ไอ้โฮ้ย  อีคำจันทร์  ไอ้หนูเนือย  ฤาษีนกแค็ต  ยักษ์บ้า การตลกของหนังแสงโถเป็นแสดงตลกที่สอดแทรกการเดินเรื่อง หรือการสนทนาระหว่างตัวเอก ไม่นิยมให้ตัวตลกสนทนาหรือพูดตลกจนออกนอกกรอบของการเดินเรื่อง  มักจะบอกลูกศิษย์อยู่เสมอ ๆ ว่า อย่าให้ตัวตลกสนทนากันมากจนเกินไป จนทำให้การเดินเรื่องเสียหลัก ให้เพียงแต่สอดแทรกเป็นครั้งคราว และอยู่ในกรอบของเรื่อง ไม่นิยมการให้ตัวตลกร้องเพลง

   ด้านเครื่องประกอบดนตรีหนังตะลุงของหนังแสงโถ เป็นแบบดั้งเดิมจริง ๆ คือ มี ปี่ โทน  ทับ  กลับ  ฉิ่ง กล้องตุ้ง  ซอด้วง  ซออู้ เพราะฉนั้น ในคณะหนึ่ง ของการเล่นหนังตะลุง มีประมาณ 8-9  คนโดยมีค่าคราดโรง (ค่าว่าจ้าง)  คืนหนึ่งประมาณ  1,000-1,500 บาททั้งนี้ขึ้นกับปัจจัยระยะทาง และความสนิทสนมเป็นการส่วนตัว การแสดงส่วนมากจะเริ่มการแสดงประมาณ 21.00 น. พักเที่ยงคืน ถึง 01.30 น. แล้วแสดงต่อ ไปเลิกประมาณ 06.30 น.หลาย ๆ ครั้งที่หนังแสงโถเล่นหนังให้ฟรี ๆ (ยกเว้นลูกคู่คนละประมาณ 100 บาท) เพราะความสัมพันธ์ส่วนตัว หรือการพูดคำมั่นสัญญาให้ไว้แก่กัน จึงจำเป็นไปเล่นหนังให้ในภายหลัง
   
   การแสดงหนังตะลุง  หนังแสงโถ จะบอกหรือจะเตือนศิษย์คนรุ่นหลัง ๆ ว่าต้องยึดถือแบบโบราณ เพราะการแสดงเป็นสิ่งที่บ่งบอกถึงภูมิปัญญา  ปฏิภาร  ไวพริบ และความจำของนายหนัง เป็นสิ่งสำคัญ หากคิดว่าจะลอกเลียนแบบจากคนอื่น หรือ อาศัยการเขียนบท  เขียนกลอนแล้วไปอ่านบท ทำกลอน หลังจอ ไม่ใช่นายหนังตะลุง ที่จะเรียกตัวเองได้ว่าศิลปิน

ให้ข้อมูล/บันทึกข้อมูล: นิกร ทองคง