สงขลามีพระราชวังด้วยหรือ ?

[กิมหยง]

อยากทราบเรื่องราวของพระราชวัง ที่มีในประวัติศาสตร์ของสงขลาด้วยครับ

หากท่านใดมีข้อมูลรบกวนแบ่งปันด้วยนะครับ

[Singoraman]

เท่าที่ค้นคว้าและเรียนรู้มาไม่พบว่าที่สงขลามี "พระราชวัง"
แต่ถ้าเป็นระดับ "วัง" หรือ "ตำหนัก" พอมีบ้าง เช่น
๑. "วังแหลมทราย"  เป็นคำที่ปรากฏในบันทึกว่า ร.๔ ทรงตรัสชมการเตรียมรับเสด็จของเจ้าเมืองสงขลา เมื่อครั้งเสด็จเมืองสงขลาเป็นครั้งแรก
๒. วังเขียว  - วังขาว  เป็นคำเรียก "อาคาร" ที่เป็นของเจ้านายชั้นสูง ที่เคยประทับที่สงขลา นัยว่าจะเป็นของ "ม.จ.อมรสมานลักษ์" (ผิดถูกยังไม่กล้ายืนยัน"
๓. ตำหนักเขาน้อย หรือ พระตำหนักเขาน้อย  เป็นบ้านส่วนพระองค์ของกรมหลวงลพบุรีราเมศวร์ ปัจจุบันเป็นจวนผู้ว่าฯ
๔. ตำหนักพรหมธรรม  เป็นตำหนักที่สร้างเพื่อรับเสด็จและเป็นที่ประทับของสังฆราช เวลาเสด็จมายังสงขลา
๕. ที่ประทับโครงการฯ ณ อำเภอคลองหอยโข่ง ขอข้อมูลจากท่านอื่น ด้วยครับ

[กิมหยง]

วังแหลมทราย  ในบางตำราเรียกพระราชวัง

ตกลง ควรเรียกยังไงครับ

[ข้าวเหนียวมะม่วง]

วังเขียว  - วังขาว  มีภาพรึปล่าวครับที่บอกว่าเป็นอาคาร ผมเข้าใจว่าเป็นบ่อน้ำตั้งนาน เพิ่งรู้ว่าเป็นชื่อของอาคาร แล้วแตกต่างกันยังไงเหรอครับ วังเขียว ตัวอาคารทาสีเขียว วังขาวตัวอาคารทาสีขาวเหรอครับ

ตำหนักพรหมธรรม อยู่ที่ไหนอะครบ ไม่เคยได้ยินชื่อเลย

[บ่าวเคว็จ]

วังเขียว ถ้าจำไม่ผิดอยู่ริมทางไฟ แค่ๆ กับวัดอุทัย ฯ

[tlanoi]

วังขาวอยู่ในค่ายทหารเรือฝั่งตรงข้าม ธ.กสิกรไทยหรือเปล่าไม่แน่ใจ

[วัวชน ส.ว.]

วังเขียว  - วังขาว  มีภาพรึปล่าวครับที่บอกว่าเป็นอาคาร ผมเข้าใจว่าเป็นบ่อน้ำตั้งนาน เพิ่งรู้ว่าเป็นชื่อของอาคาร แล้วแตกต่างกันยังไงเหรอครับ วังเขียว ตัวอาคารทาสีเขียว วังขาวตัวอาคารทาสีขาวเหรอครับ

ตำหนักพรหมธรรม อยู่ที่ไหนอะครบ ไม่เคยได้ยินชื่อเลย

ตอนนี้รื้อหมดแล้วครับทั้งสองวัง วังขาวทาสีขาวลือว่าผีดุไม่มีใครกล้าอยู่ถูกปล่อยทิ้งร้างให้ทรุดโทรมรื้อแล้วครับ วังเขียวทาสีเขียวรื้อทำเป็นแฟลตทหารเรือไปแล้ว

[Eak rc]

มีวังปริงอีกที่นึงครับอยู่ที่คลองแงะ

[บ่าวเคว็จ]

มีวังปริงอีกที่นึงครับอยู่ที่คลองแงะ

เอาไว้นั้นแหละ

[กีรติวรนัดดา]

เท่าที่ทราบมาจากคุณทวดของดิฉันซึ่งเป็นชาวสงขลา ทราบความว่า วังขาวเป็นที่ประทับของหม่อมเจ้าอมรสมานลักษณ์ กิติยากร ทรงเป็นโอรสของพระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้ากิติยากรวรลักษณ์ กรมพระจันทบุรีนฤนาถ กับหม่อมเจ้าอัปสรสมาน (เทวกุล) ท่านชายองค์นี้มีศักดิ์เป็นท่านลุงพระญาติผู้ใหญ่ของสมเด็จพระนางเจ้าฯพระบรมราชินีนาถ ในรัชกาลปัจจุบันค่ะ  และทรงมาปลูกสวนปาล์มแห่งเเรกในประเทศไทย ที่กิ่งอำเภอนาหม่อม จนเป็นที่มาของชื่อ อำเภอนาหม่อมในปัจจุบันของจังหวัดสงขลา ซึ่งครั้งนั้น ล้นเกล้ารัชกาลที่ 7 และเจ้านายหลายพระองค์เสด็จประพาสที่สงขลายังทรงลงพระปรมาภิไธยที่เเผ่นหินแกรนิต ซึ่งปัจจุบันยังคงอยูที่สวนปาล์มในอ.นาหม่อม
  ส่วนวังขาว ประวัติไม่เเน่ชัดค่ะแต่ดิฉันสันนิษฐานว่าคงจะเป็นกลุ่มพระอนุวงศ์ที่เสด็จประทับชั่วคราว เมื่อครั้งเปลี่ยนแปลงการปกครอง ปีพ.ศ.2475

[พี่แอ๊ด]

ขอบคุณ  "กีรติวรนัดดา"  สำหรับข้อมูลข้างต้น

[ธนนทร]

วังขาวมีครับเสียดายมาตอนนี้โดนรื้อหมดแล้วอยู่ถนนบริรักษ์อุทิศประมาณหลังธนาคารสหธนาคารซึ่งธนาคารนี้อยู่หน้าวัดอุทัยถนนไทรบุรี  ส่วนวังขาวเหมือนกันตอนนี้รื้อสร้างเป็นแฟลตทหารเรือบริเวณคือภายในหน่วยสารว สารวัตรทหารเรือตรงข้ามโรงแรมชาญโฮเต็ล เมื่อก่อนที่ทำการหน่วยสารวัตรทหารเรือคือบริษัทการบินไทนจำกัด ครับ ถัดไปคือบ้านพักการบินไทย   ทั้งหมดนั้นจึงเรียกว่าพื้นที่วังเขียว เมื่อก่อนผมอยู่ที่นั่นครับ

[คนนอกวัง]

   มี วังพา กันคับ

[wachi29]

วังแหลมทราย  ในบางตำราเรียกพระราชวัง

ตกลง ควรเรียกยังไงครับ

พระราชวัง คือ ที่ประทับของพระมหากษัตริย์ ซึ่งมีความสำคัญรองลงมาจากพระบรมมหาราชวัง โดยวังใดจะเรียกว่าพระราชวังได้นั้น จะต้องมีพระบรมราชโองการสถาปนาขึ้นเท่านั้น โดยมีวังที่มีพระราชโองการยกขึ้นเป็นพระราชวัง

ในที่นี้ไม่น่าจะใช่น่ะครับ

สร้างในสมัยสุโขทัย
ปราสาทพระร่วง ปัจจุบันเหลือแต่ฐานเรียกว่าเนินปราสาท อยู่ภายในอุทยานประวัติศาสตร์สุโขทัย จังหวัดสุโขทัย
พระราชวังจันทน์ จังหวัดพิษณุโลก

สร้างในรัชกาลสมเด็จพระรามาธิบดีที่ 1
พระราชวังหลวง จังหวัดพระนครศรีอยุธยา ปัจจุบันตั้งอยู่บริเวณวัดพระศรีสรรเพชญ

สร้างในรัชกาลสมเด็จพระบรมไตรโลกนาถ
พระราชวังหลวง (พระราชวังโบราณ อยุธยา) จังหวัดพระนครศรีอยุธยา สร้างแทนพระราชวังหลังเดิมตรงบริเวณวัดพระศรีสรรเพชญ์
ขยายพระราชวังจันทน์เพิ่มเติม เพื่อใช้เป็นที่ประทับ จังหวัดพิษณุโลก

สร้างในรัชกาลสมเด็จพระนารายณ์มหาราช
พระนารายณ์ราชนิเวศน์ ตั้งอยู่ในจังหวัดลพบุรี

สร้างในรัชกาลสมเด็จพระเจ้าปราสาททอง
พระที่นั่งไอศวรรย์ทิพยอาสน์ ต่อมาสถาปาเป็นพระราชวังบางปะอินในสมัยรัตนโกสินทร์ ตั้งอยู่ในจังหวัดพระนครศรีอยุธยา

สร้างในรัชกาลสมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราช
พระราชวังเดิม ปัจจุบันเป็นที่ตั้งของกองทัพเรือ

สร้างในรัชกาลที่ 1
พระราชวังบวรสถานมงคล (วังหน้า) ปัจจุบันคือพิพิธภัณฑสถานแห่งชาติพระนคร
พระราชวังบวรสถานพิมุข (วังหลัง) ปัจจุบันไม่เหลืออาคารพระราชวัง พื้นที่ปัจจุบันคือโรงพยาบาลศิริราช

สร้างในรัชกาลที่ 4
พระราชวังนันทอุทยาน
พระราชวังปทุมวัน ต่อมารื้อสร้างวังเพ็ชรบูรณ์ ปัจจุบันคือห้างสรรพสินค้าเซ็นทรัลเวิลด์
พระราชวังสราญรมย์ อาคารปัจจุบันในพื้นที่ของกระทรวงการต่างประเทศ
พระราชวังเมืองสมุทรปราการ ปัจจุบันถูกรื้อแล้ว
พระราชวังจันทรเกษม ตั้งอยู่ในจังหวัดพระนครศรีอยุธยา สร้างตรงบริเวณวังหน้าในสมัยกรุงศรีอยุธยาเป็นราชธานี
พระราชวังท้ายพิกุล สร้างตรงพระราชวังเก่าสมัยสมเด็จพระเจ้าทรงธรรม ปัจจุบันเหลือเพียงรากฐาน อยู่ที่จังหวัดสระบุรี
พระนครคีรี ตั้งอยู่ในจังหวัดเพชรบุรี ปัจจุบันคืออุทยานประวัติศาสตร์พระนครคีรี
พระราชวังสีทา ตั้งอยู่ในจังหวัดสระบุรี
พระราชวังปฐมนคร ตั้งในจังหวัดนครปฐม ตรงบริเวณเทศบาลเมืองนครปฐม ปัจจุบันอยู่ระหว่างการขึ้นทะเบียนเป็นโบราณสถาน

สร้างในรัชกาลที่ 5
พระราชวังดุสิต
พระราชวังพญาไท ปัจจุบันตั้งอยู่ในโรงพยาบาลพระมงกุฎเกล้า
พระราชวังริมน้ำเมืองราชบุรี จังหวัดราชบุรี ปัจจุบันถูกรื้อแล้ว
พระจุฑาธุชราชฐาน เกาะสีชัง จังหวัดชลบุรี
พระราชวังรัตนรังสรรค์ จังหวัดระนอง อาคารจริงถูกรื้อแล้ว ทางจังหวัดได้สร้างองค์จำลองขึ้นใหม่
พระราชวังบนเขาสัตนาถ จังหวัดราชบุรี ปัจจุบันอยู่ภายในวัดเขาวัง
พระรามราชนิเวศน์(วังบ้านปืน จังหวัดเพชรบุรี ปัจจุบันเป็นที่ตั้งของมณฑลทหารบกที่15

สร้างในรัชกาลที่ 6
ค่ายหลวงบางทะลุ(พระตำหนักหาดเจ้าสำราญ) จังหวัดเพชรบุรี
พระราชนิเวศน์มฤคทายวัน จังหวัดเพชรบุรี
พระราชวังสนามจันทร์ จังหวัดนครปฐม ปัจจุบันตั้งอยู่ในมหาวิทยาลัยศิลปากรวิทยาเขตพระราชวังสนามจันทร์

สร้างในรัชกาลที่7
พระราชวังไกลกังวล จังหวัดประจวบคีรีขันธ์

วัง หมายถึง ที่ประทับของพระมหากษัตริย์ ซึ่งไม่ได้ประกาศยกฐานะขึ้นเป็นพระราชวัง หรือ เป็นที่ประทับของพระมหาอุปราช พระบรมวงศานุวงศ์ หม่อมเจ้า ส่วนที่อยู่ของหม่อมราชวงศ์และหม่อมหลวงนั้น ไม่เรียกว่า วัง โดยวังในประเทศไทยมีดังนี้

วังไกลกังวล อำเภอหัวหิน จังหวัดประจวบคีรีขันธ์
วังจักรพงษ์ หรือ วังท่าเตียน ของราชสกุลจักรพงษ์
วังจันทรเกษม ปัจจุบันคือ กระทรวงศึกษาธิการ
วังเจ้าพระยา (บ้านเจ้าพระยา)
วังตรอกสาเก
วังตลาดน้อย
วังท่าพระ ปัจจุบันคือ มหาวิทยาลัยศิลปากร
วังเทวะเวสม์ อดีตเป็นของราชสกุลเทวกุล ปัจจุบันคือ ธนาคารแห่งประเทศไทย
วังเทเวศร์ ของราชสกุลกิติยากร
วังนางเลิ้ง ปัจจุบันเหลือกำแพงวังและอาคารหนึ่งหลัง พื้นที่วังเป็นที่ตั้งของ มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลพระนคร วิทยาเขตพณิชยการพระนคร
วังบูรพาภิรมย์ ถูกทุบทิ้งไปแล้ว
วังบางขุนพรหม อดีตเป็นของราชสกุลบริพัตร ปัจจุบันคือ ธนาคารแห่งประเทศไทย
วังบ้านหม้อ ของราชสกุลกุญชร
วังประมวญ ของราชสกุลรัชนี
วังปากคลองตลาด
วังปารุสกวัน ในเขต พระราชวังดุสิต
วังพระอาทิตย์ (บ้านพระอาทิตย์)
วังเพ็ชรบูรณ์ ของราชสกุลจุฑาธุช ปัจจุบันได้ย้ายตำหนักออกจากพื้นที่ของวังไปแล้ว เพื่อสร้างห้างสรรพสินค้า
วังมหานาค ของราชสกุลจิรประวัติ ปัจจุบันเหลือเพียงตำหนักหนึ่งหลัง เนื่องจากถูกแบ่งตัดขายในสมัยสงครามมหาเอเชียบูรพา
วังมะลิวัลย์ อดีตเป็นของราชสกุลกฤษดากร ปัจจุบันเป็นที่ทำการของสำนักงานองค์การอาหารและเกษตรแห่งสหประชาชาติ
วังรื่นฤดี ที่ประทับของสมเด็จพระเจ้าภคินีเธอ เจ้าฟ้าเพชรรัตนราชสุดา สิริโสภาพัณณวดี
วังลดาวัลย์ หรือ วังแดง ของราชสกุลยุคล
วังลักษมีวิลาศ ที่ประทับและสิ้นพระชนม์ของพระนางเธอลักษมีลาวัณ
วังเลอดิศ - ที่ประทับของ สมเด็จพระเจ้าพี่นางเธอ เจ้าฟ้ากัลยาณิวัฒนา กรมหลวงนราธิวาสราชนครินทร์
วังวรดิศ อดีตเป็นของราชสกุลดิศกุล
วังวรวรรณ ของราชสกุลวรวรรณ ปัจจุบันคือ แพร่งนรา
วังวิทยุ ของราชสกุลรังสิต
วังศุโขทัย - ที่ประทับของ สมเด็จพระบรมโอรสาธิราช เจ้าฟ้ามหาวชิราลงกรณ สยามมกุฎราชกุมาร
วังสรรพสาตรศุภกิจ ของราชสกุลทองแถม ปัจจุบันคือ แพร่งสรรพศาสตร์ เหลือแต่เพียงซุ้มประตูเข้าวัง
วังสระปทุม - ที่ประทับของ สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี
วังสราญรมย์(พระราชวังสราญรมย์) ปัจจุบันคือที่ทำการกระทรวงการต่างประเทศ
วังสวนบ้านแก้ว - จังหวัดชุมพร
วังสวนบ้านแก้ว - จังหวัดจันทบุรีที่ประทับของสมเด็จพระนางเจ้ารำไพพรรณี พระบรมราชินี ในรัชกาลที่ ๗
วังสวนผักกาด อดีตเป็นที่ประทับของพระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าจุมภฏพงษ์บริพัตร กรมหมื่นนครสวรรค์ศักดิพินิต ปัจจุบันคือพิพิธภัณฑ์วังสวนผักกาด
วังสวนสุนันทา ปัจจุบันคือมหาวิทยาลัยราชภัฏสวนสุนันทา
วังสะพานขาว - ปัจจุบันคือ กรมประชาสงเคราะห์
วังสะพานช้างโรงสี ปัจจุบันคือ แพร่งภูธรและกระทรวงมหาดไทย
วังวินด์เซอร์ สร้างไว้พระราชทานแด่ สมเด็จพระบรมโอรสาธิราช เจ้าฟ้ามหาวชิรุณหิศ สยามมกุฎราชกุมาร ปัจจุบันถูกรื้อแล้วเป็นที่ตั้งของ สนามศุภชลาศัย
วังคันธาาส อดีตเป็นที่ประทับของสมเด็จพระราชปิตุจฉา เจ้าฟ้าวไลยอลงกรณ์ กรมหลวงเพชรบุรีราชสิรินธรปัจจุบันพื้นที่ของวังเป็นที่ตั้งของโรงแรมพลาซ่า แอทธินี
วังวาริชเวสม์ เป็นที่ประทับของพระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้าวาปีบุษบากร ปัจจุบันเป็นอาคารอนุรักษ์ของสำนักงานทรัพย์สินส่วนพระมหากษัตริย์และครอบครองการใช้ประโยชน์โดยบริษัทแม็ทชิ่ง สตูดิโอ จำกัด (มหาชน)
วังริมคลองภาษีเจริญ ที่ประทับของสมเด็จพระนางเจ้าอินทรศักดิศจี พระวรราชชายา
พระกรุณานิเวศน์ ที่ประทับของพระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าวัลลภาเทวี
วังหน้า หรือ พระราชวังบวรสถานมงคล ปัจจุบัน คือ พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ พระนคร
วังหลัง หรือ พระราชวังบวรสถานพิมุข ปัจจุบันถูกรื้อแล้วเป็นที่ตั้งของ โรงพยาบาลศิริราช

[Big Beach]

@ ณ วันเดือนสี่ขึ้นเจ็ดค่ำจุลศักราช ๑๒๒๐ ปีมเมียสัมฤทธิศก เจ้าคุณผู้สำเร็จราชการเมืองสงขลา กรมการ จัดแจงเกณฑ์ไพร่ห้าร้อยคนให้หลวงสมบัติภิรมย์ผู้ช่วยราชการเมืองสงขลา นายกลั่นนายกิ่งมหาดเล็ก เปนผู้กำกับตรวจตราดูแล ให้หลวงคิรีสมบัติเปนนายช่าง หลวงเทพนรินทร์อินทรเดชะยกรบัตร เปนแม่กอง หลวงขุนหมื่นคุมไพร่แจกจ่ายกันทำ เข้าสารเบิกจ่ายให้ไพร่ทำงานพระราชวังแหลมซายทั้งนั้น เปนของเจ้าคุณผู้สำเร็จราชการเมืองสงขลาทั้งสิ้น


ที่มา : ประชุมพงศาวดาร ภาคที่ ๕๓ : พงศาวดารเมืองสงขลา ฉบับเจ้าพระยาวิเชียรคิรี(บุญสังข์) ตอนที่ ๒
        (แต่งเมื่อปีวอก จุลศักราช ๑๒๒๑)

[Big Beach]

วังแหลมทราย  ในบางตำราเรียกพระราชวัง

ตกลง ควรเรียกยังไงครับ

คำว่า พระราชวังแหลมซาย คงจะมาจาก พงศาวดารเมืองสงขลา ครับ

พงศาวดารเขียนไว้ยังไง เวลาเราเอาไปใช้อ้างอิง ก็น่าจะใช้ตามนั้น

[เณรเทือง]

เรียน คุณกีรติวรนัดดา
    ส่วนหม่อม อยู่ตำบลปริก อ.สะเดา จ.สงขลา
ไม่ได้อยู่นาหม่อมตามที่ท่านเข้าใจ
"ส่วนหม่อม" ที่ชาวบ้านเรียกแท้ที่จริงคือ สวนของหม่อมเจ้า พระนามท่านคือ หม่อมเจ้าอมรสมานลักษณ์ กิติยากร มีศักดิ์เป็นลุง
ของสมเด็จพระนางเจ้าพระบรมราชิีนีนาถนะครับ

[คนซอยสาม]

วังขาวสมัยยังไม่รื้อ ผมเดินผ่านประจำเวลาไปสนามบินเพื่อขึ้นเครื่องไปทำงาน เพิ่งจะรู้วันนี้เองว่าเป็นวังเก่า

[ขอตอบแบบที่ถูกต้องค่ะ]

วังขาว-วังเขียวนั้น เป็นวังสมัยรัชกาลที่ 5-6 ค่ะ วังเขียว นั้น จะไว้ไม่ทราบประวัติ แน่ชัด แต่วังขาวอ่านมานั้น ใกล้ทางรถไฟ นั้น เป็นของร่ชตระกูลดิฉัน ที่ดูแลกันมาจนถึงนะปัจจุบันนี้ ได้มีการสร้างใหม่เพราะ ทรุดโทรมมาก ไม่ใช่ เพราะ ผีดุ
แต่สมัยนี้ ไม่ต้อง รับรองแขกบ้านแขกเมืองเหมือนสมัยก่อน สมัยก่อนจะเป็นเรือนรับรอง ของ กษัตรติมาเลเซีย
ถ้าอยากทราบข้อมูล ยินดี ตอบให้ ค่ะ อย่าเดาเลย เพราะ ที่หอสมุดตำราหลวงนั้น จะมีบันทึกค่ะ

[RASH]

นี่ใช่ วังขาวหรือ เปล่า คุ้นๆ มากกเลย หากไม่ใช่ ขอภัยด้วย

[หม่องวิน มอไซ]

น่าจะเป็นภาพบ้านเก่าที่ ม.ศิลปากร วิทยาเขตพระราชวังสนามจันทร์ จ.นครปฐมครับ

[RASH]

เคยเห็นวังขาว ตั้งแต่เด็กๆ เพราะไปซื้อ ลูกข่าง ที่ วังขาววังเขียว  แต่ในรูป คล้ายๆน่ะ  อีกแห่งหนึ่ง อยู่ที่ ท้าย ซ.5 วชิรา เป็นบ้านไม้เก่า ลักษณะการสร้างคล้ายๆ กัน  ปัจจุบัน รื้อทิ้งไปแล้วไม่ ไม่แน่ใจ