ไขปริศนาภาพถ่าย"หาดใหญ่แต่แรก"ของ ดร.บอม

[คนเขารูปช้าง]

ยอดเยี่ยมมากครับ อจ.หม่องฯ ร่วมคารวะด้วย ๑จอก รู้สึกขนลุกไปด้วยที่เปิดประเด็น "หาดใหญ่แต่แรก"ได้สวยมากครับ
รูปเก่าในหาดใหญ่ผมมีอยู่น้อยมาก แต่จะพยายามรื้อค้นมาครับ กระทู้นี้ทำให้ทราบว่าปี ๒๔๖๗ ตลาดโคกเสม็ดชุมยังไม่มีไฟฟ้าใช้ครับ
พอถึงปี ๒๔๗๒(1929) ที่ดร.บอม ท่านเข้ามามีเสาไฟฟ้าแล้ว พอถึงปี ๒๔๘๐ บริเวณในเขตรถไฟมีการปักเสาไฟซีเมนต์แล้ว
และบางเสาคล้ายทำจากรางรถไฟเก่าครับ

เรื่องป้ายภาษาจีนนี้ทำให้ผมรู้สึกเสียดายมากที่ไม่เรียนภาษาจีนไว้บ้าง ทั้งที่ก่อนหน้านี้คุณลุงผมท่านสอนภาษาจีนธุรกิจที่วิทยาลัยเทคนิคภาคใต้

[พี่แอ๊ด]

ช่วยอ่านภาษาจีนที่ป้ายว่าร้านถ่ายรูปโปจิน หรือ เปาจิน หรือเปล่า

[คนเขารูปช้าง]

อจ.หม่องฯครับผมไปเจอ ๑ภาพที่เป็นภาพเดียวกับที่มีการเขียนบนภาพว่า "ตลาดหาดใหญ่ 2480  52ปีมาแล้ว"
ในเวป geocity.com ที่ปิดไปแล้วในเรื่องญี่ปุ่นบุกสงขลา เขาระบุในชื่อภาพว่าเป็นปี1933(๒๔๗๖) ต่างกัน ๔ ปีครับ

[พี่แอ๊ด]

ตื่นเต้นมากที่ได้เห็นภาพเก่าของหาดใหญ่  ขอแนบไฟล์สถานีรถไฟ พ.ศ.2467

[พี่แอ๊ด]

ไม่กล้าฟันธงว่า โรงแรมศรีทักษิณ  คือ  โรงแรมแหลมทอง ในปัจจุบัน

[บ๋าวไช]

โรงแรมแหลมทองไม่ใช่ศรีทักษิณแน่นอนครับ  ผมต้องไปยืนดูอีกสักครั้ง น่าจะเป็นแถวปากทางเล็กที่เข้าโรบินสันด้านข้างครับ  ผมทำงานใหม่ๆ ไปกินก๊วยเตี๋ยวของเฮียบูรณ์ (ชื่อไม่แน่ใจ)ตั้งอยู่ใต้ โรงแรมครับ ก๊วยเตี๋ยวแกอร่อยมาก  พอบ่ายร้านก็กลายเป็นสนามนักเล่นพระครับ  ก่อนที่จะรื้อโรงแรมนี้ แกก็เสียชีวิต  ภรรยาก็มาเปิดร้ายก๊วยเตี๋ยวนี้อีกที่ซอยหัวหอม  ข้างพลาซ่า  พอนานเข้าแกก็ย้ายไปอยู่กับลูกชาย  ถามเซียนพระเก่าๆน่าจะรู้ครับ  พิกัดตรงตามภาพ  ไม่ใช่แหลมทองแน่นอนครับ  ผมไปกินตั้งแต่ทำงานใหม่ๆ ปี 31นู้น..ครับ

[พี่แอ๊ด]

สอบถามจากคุณพ่อซึ่งอายุ 83 ปี โรงแรมศรีทักษิณ ปิดกิจการไปนานแล้ว  ที่ดินบริเวณนั้นเป็นที่ของการรถไฟ   ปัจจุบันเป็นบริเวณร้านหนังสือดวงกมล  เมืองหาดใหญ่เป็นเมืองที่มีประวัติศาสตร์มากมาย  เช่น  ขุนพระเสน่หามนตรี (ชื่น  สุคนธหงษ์)  เป็นข้าราชการชั้นผู้ใหญ่ในรัชกาลที่ 6  เป็นผู้สำรวจเส้นทางรถไฟสายใต้  ผู้บริจาคและตัดถนนในหาดใหญ่  บุตรีของท่านคือ คุณหญิงชื่นจิตรฯ 

[คนเขารูปช้าง]

อจ.หม่องฯ และพี่แอ็ดครับ ผมได้ไปค้นภาพเก่าหาดใหญ่เจอมาอีก ๑ ภาพ ต้นฉบับที่ผมมี อัดจาก film บนกระดาษอัดภาพขนาดใหญ่ เป็นสีซีเปีย
ผมซื้อมาจากร้านเจียฯ หาดใหญ่อัดขายครับ คำบรรยายที่เอาตั้งเป็นชื่อภาพหายไปบางส่วน ตึกเก่าซ้ายมือถ้าจำไม่ผิดเป็นธนาคารครับแต่จำไม่ได้ว่า
ธนาคารอะไร ภาพขนาดเต็มจะส่งให้อจ.หม่องทาง hotmail จะได้ช่วยกันสืบหาในภาพต่อไปครับ

[พี่แอ๊ด]

หาดใหญ่มีนายกเทศมนตรีนครหาดใหญ่ (นายไพร  พัฒโน) เป็นคนหาดใหญ่โดยกำเนิด  ศิษย์เก่าโรงเรียนหาดใหญ่อำนวยวิทย์  ศิษย์เก่าโรงเรียนหาดใหญ่วิทยาลัย  เป็นผู้ทราบดีว่าหาดใหญ่เป็นเมืองประวัติศาสตร์เมืองหนึ่ง  ย้อนกลับมาดูที่รูปภาพถ่ายจากสถานีหาดใหญ่ (ปีนั้นไม่แน่ใจว่าสร้างแล้วหรือยัง) หันหน้าไปทางทิศตะวันออก  โรงแรมศรีทักษิณอยู่ขวามือ  และถนนเส้นนี้จะมีศูนย์การโอเดียนเช่าที่ดินของพระเสน่หามนตรี (ข้าราชการในสมัยรัชกาลที่ 6 ผู้สำรวจเส้นทางรถไฟสายใต้)  หากมองขึ้นไปบนตึกจะเขียนว่า  อาคารพระเสน่หามนตรี ผู้ดูแลคือ คุณชูนิล  บุตรีของท่าน  และท่านมีหลานสาวคือ คุณจันทนา  ภริยาพล.อ หาญ  ลีลานนท์  และหนึ่งในจำนวนหลานมีนายวิเชียร  สุคนธหงษ์  เคยเป็นผู้ว่าราชการจังหวัดด้วย

[พี่แอ๊ด]

ในรูปเป็นธนาคารนครหลวงไทย สาขาหาดใหญ่ ถนนเส้นนี้เป็นเส้นแรกที่พระเสน่หามนตรี ร่วมกับขุนนิพัทธ์ และชีกิมหยง ทำการตัดถนนจากหน้าสถานีรถไฟตัดตรง ผ่านที่ดินของท่าน และของขุนนิพัทธ์  (หมายเหตุ  พระเสน่หามนตรี ได้ซื้อที่ดินไว้แปลงหนึ่ง จำนวน 50 ไร่ ในราคา 200 บาท ช่วงนั้นการรถไฟแห่งประเทศไทยตั้งสถานีขึ้นที่บนดอยซื้อติดกับที่ดินของท่าน)  กำลังหาหนังสืออนุสรณ์พระราชทานเพลิงศพพระเสน่หาฯ จะสแกนภาพให้ดู  เคยอ่านในห้องสมุดประชาชน  เป็นหนังสือขนาดใหญ่ ไม่ใช่ขนาดเล็กเหมือนทุกวันนี้

[พี่แอ๊ด]

พระเสน่หามนตรี  มีบ้านในหาดใหญ่ชื่อ บ้านคุณพระ  เป็นบ้านไม้ทรงไทย เคยเป็นบ้านรับรองพระราชวงศ์ชั้นสูง เช่น สมเด็จฯ กรมพระยาดำรงราชานุภาพ  ในครั้ง ร.9 ประพาสภาคใต้ ทรงโปรดเกล้าให้พระเสน่หาฯ เข้าเฝ้า และเมื่อท่านป่วยต้นปี 2515 พระนางเจ้ารำไพพรรณี  เสด็จประทับโรงแรมสุคนธา (โรงแรมของคุณหญิงชื่นจิตร์ สุขุม ธิดาของท่าน) ทรงโปรดเสด็จเยี่ยมท่านด้วย

[หม่องวิน มอไซ]

ขอบคุณพี่แอ๊ด ท่านคนเขารูปช้าง ท่านบ๋าวไชมาก ๆ ครับที่ช่วยกันบอกเล่าประสบการณ์
ค้นคว้าหาข้อมูลมาเพิ่มเติม
เริ่มเห็นลู่ทางที่สดใสในการเริ่มต้นศึกษาประวัติศาสตร์หาดใหญ่แล้วครับ
มีข้อมูลอย่างใด ช่วยกันเพิ่มได้เลยครับ

ผมเองมีความรู้เกี่ยวกับหาดใหญ่น้อยมาก กำลังค่อย ๆ เก็บเกี่ยวความรู้อยู่ครับ  ;D
ขอบคุณ อ.Singoraman ด้วยครับที่แนะนำงานค้นคว้าของ อ.ศุภการ สิริไพศาล

[พี่แอ๊ด]

ผู้ที่บุกเบิกถนนในหาดใหญ่คือ ขุนนิพัทธ์ (ต้นตระกูล) จิระนคร  เจ้าของสนามกีฬากลางหาดใหญ่  ได้ซื้อที่ดินบริเวณป่าต้นเสม็ด บ้านโคกเสม็ดชุน จำนวน 50 ไร่ ด้วยเงิน 175 บาท  ต่อมาที่ดินบริเวณนี้ทางการขอซื้อต่อ  เพื่อทำเป็นสถานีรถไฟ "โคกเสม็ดชุน" หรือ สถานีรถไฟหาดใหญ่ในปัจจุบัน

[พี่แอ๊ด]

ขุนนิพัทธ์ฯ ได้ปรับพื้นที่กว้างบริเวณนั้น สร้างห้องแถวไม้หลังคามุงจาก 5 ห้อง แบ่ง 2 ห้องแรก ให้เพื่อนเช่าทำโรงแรม ส่วน 3 ห้องที่เหลือปรับเป็นบ้านพักอาศัย  ร้านขายของชำ และโรงแรม "ซีฟัด"  (ปัจจุบันคือธนาคารนครหลวงไทย สาขาหาดใหญ่)

[พี่แอ๊ด]

ช่วงหลังการรถไฟฯ เสร็จ กลายเป็นศูนย์การติดต่อผู้สัญจรมากขึ้น  ขุนนิพัทธ์ได้เปิดสำนักงาน "ยี้ซุ้นซอง" และโรงแรม "กวั้นออนฝ่อ" เป็นเรือนไม้ 2 ชั้น  หลังคามุงกระเบื้องแห่งแรกในหาดใหญ่  ตรงข้ามกับเรือนแถวเดิม

[พี่แอ๊ด]

รูปถ่ายจากร้านโปจินในมุมเดียวกันในปี 2467 และ ปี 2550

[พี่แอ๊ด]

ร้านถ่ายรูปโปจิน เป็นร้ายที่มีโอกาสถ่ายภาพครอบครัวและภาพกิจกรรมต่าง ๆ ของขุนนิพัทธ์ (ต้นตระกูล จิระนคร) และเป็นผู้ถ่ายบันทึกภาพทัศนียภาพการก่อร่างสร้างเมืองหาดใหญ่  แต่เกิดน้ำท่วมในปลายปี 2518 ฟิล์มต้นฉบับอันล้ำค่าได้รับความเสียหายแทบทั้งหมด(จากประวัติร้านโปจิน หาดใหญ่)

[หม่องวิน มอไซ]

ช่วยอ่านภาษาจีนที่ป้ายว่าร้านถ่ายรูปโปจิน หรือ เปาจิน หรือเปล่า

ใช่แล้วครับ ด้านซ้ายมือสุดเป็นป้ายชื่อร้านโปจิน
เพิ่งทราบว่าฟิล์มร้านโปจินเสียหายไปในน้ำท่วมปี ๒๕๑๘ น่าเสียดายมากครับ

[พี่แอ๊ด]

จากจดหมายเหตุ ร.6  ประพาสทางรถไฟ  วันที่ 22 ก.ย.2467 ถึงสถานีหาดใหญ่  ตัวเมืองหาดใหญ่ มีรถไฟเป็นแต่ป่า จะเรียกว่าเจริญก็ไม่ถนัด เพราะมีเพียงที่พักที่ทำการของเจ้าหน้าที่บ้านเมืองและกรมรถไฟ กับโรงร้านตลาดบ้านเรือนเพียงหมู่เดียว ตามสองฟากที่ตัดลงจากสถานียาวแถวละ 5 ถึง 6 เส้น ส่วนใหญ่เป็นเรือนแถวไม้  ส่วนโรงแรมเป็นโรงแรมเจ๊ก 2 ถึง 3 แห่ง   เป็นบ้านนอกอยู่มาก

[หม่องวิน มอไซ]

ถ้าอย่างนั้น ภาพนี้


อาจถ่ายเมื่อครั้งเสด็จประพาสน้ำน้อย พ.ศ. ๒๔๕๔ ก็ได้นะครับ  :o

[หม่องวิน มอไซ]

ด้านล่างของภาพ เห็นมีเก้าอี้เสริมอยู่บนหลังคาด้วยนะครับ (นึกถึงรถสองแถวเล็กสมัยนี้เลย)
รถโดยสารแบบนี้ ของจริงคงไม่เหลือซากที่ไหนไว้ให้ศึกษาแล้วนะครับ

[หม่องวิน มอไซ]

อจ.หม่องฯครับผมไปเจอ ๑ภาพที่เป็นภาพเดียวกับที่มีการเขียนบนภาพว่า "ตลาดหาดใหญ่ 2480  52ปีมาแล้ว"
ในเวป geocity.com ที่ปิดไปแล้วในเรื่องญี่ปุ่นบุกสงขลา เขาระบุในชื่อภาพว่าเป็นปี1933(๒๔๗๖) ต่างกัน ๔ ปีครับ

เอ...จะเชื่อถืออันไหนดีนะครับ  ::)