ที่รฦกแห่งการเปิดทางรถไฟหลวงสายใต้ ๒๔๕๙ [หนังสือหายาก]

[ลูกแมวตาดำๆ]

๔๓. สถานีแยกนคร



หมายเหตุ สถานีแยกนคร ปัจจุบันคือ สถานีชุมทางเขาชุมทอง

[ลูกแมวตาดำๆ]

๔๔. วัดมหาธาตุ, นครศรีธรรมราช



หมายเหตุ ปัจจุบันคือวัดพระมหาธาตุวรมหาวิหาร

[ลูกแมวตาดำๆ]

๔๕. พระมหาเจดีย์, วัดมหาธาตุ

[ลูกแมวตาดำๆ]

๔๗

ใต้หลังสวนลงไปที่ระยะกิโลเมเตอร์ ๕๗๐ จากกรุงเทพ ฯ นั้น
เปนที่ตั้งโรงงานใหญ่ของกรมรถไฟสายนี้ ซึ่งกำลังทำการก่อสร้าง
อยู่ที่ตำบลคันทุลี ที่ตำบลนี้เปนที่มีอากาศดีทั้งน้ำท่าก็บริบูรณ์ แล
อยู่ห่างจากชายทะเลเพียง ๒ กิโลเมเตอร์เท่านั้น อนึ่งที่เชิงเขาใต้
ตำบลคันทุลีลงไปเล็กน้อยนั้น มีพุน้ำร้อนที่ไหลออกมาจากเขา น้ำ
นี้ได้นำมาแยกธาตุดูปรากฏว่ามีธาตุต่าง ๆ ดังนี้
ทดลองดูว่าจะมีกรดหรือไม่..................มีเชื้อกรดอยู่บ้างเล็กน้อย
สี........................................................ขาวแต่ไม่สู้ใสสอาด
กลิ่น....................................................ไฮโดรเย็นซัลไฟด์
รศ......................................................เค็ม
วัตถุธาตุอันกำเนิดแต่พฤกษาชาติ์แลสัตว์.............๐.๐๐๓ ‰
รวมธาตุเกลือต่าง ๆ..........................................๕.๐๐๖ ‰
ธาตุไนตริก แอนไฮไดรด์...............NO3...........๐.๐๙๘ ‰
ธาตุไนตรัส แอนไฮไดรด์..............NO2...........๐.๐๑๐ ‰
ธาตุซัลเฟอริก แอนไฮไดรด์...........SO3...........๐.๕๔๒ ‰
ธาตุซัลเฟอรัส แอนไฮไดรด์...........SO2..........๑.๑๒๒ ‰
ธาตุโคลไรน์................................Cl................๐.๙๓๔ ‰
ธาตุแอมโมเนีย............................NH4...........๐.๐๐๕ ‰
ธาตุคัลซีอัม.................................Ca..............๐.๓๒๘ ‰
ธาตุแมกนีซีอัม............................Mg..............๐.๑๙๙ ‰

[ลูกแมวตาดำๆ]

๔๘

ธาตุแมกนีซีอัม............................Mg..............๐.๑๙๙ ‰
ธาตุเฟอร์รัม.............................. Fe............... ๑.๒๘๖ ‰
ธาตุโปรเตสซีอัม โบรไมน์ ไอโอได ...................๐.๐๖๒ ‰
รวมธาตุเกลือ ..................................................๕.๐๖๖

น้ำแร่ธาตุเช่นนี้มีชื่อในภาษาลาตินว่า "เอกวา ซาไลนา เฟอรโรยิดุ
โนซา ซัลเฟอรีอา" ตามความเห็นของเจ้าพนักงานแยกธาตุโรงเรียน
ราชแพทยาลัยว่าจะใช้บริโภคไม่ได้ ด้วยมีธาตุเกลืออยู่มากเกินไป
(ถ้าบริโภคจะถ่ายท้อง) แค่ในน้ำนี้มีธาตุซัลเฟอรัสแอนไฮไดรด์ คือ
ธาตุสุพรรณถัน แอนไฮไดรด์เจือปนอยู่มาก บางทีจะมีคุณในการใช้
อาบ เพื่อบำบัดโรคต่าง ๆ ที่เปนตามผิวหนังนั้นได้

ไชยาซึ่งตั้งอยู่ที่ระยะกิโลเมเตอร์ ๕๙๗ นั้น เปนบ้านเมือง
โบราณและมีของโบราณที่น่าดูอยู่บ้าง

ที่สำคัญต่อลงไปนี้ คือ สุราษฎร์ธานี (เดิมเรียกท่าข้าม) อยู่
ที่ระยะกิโลเมเตอร์ ๖๓๕ แลตั้งอยู่บนเนินริมแม่น้ำตาปี (เดิมเรียกว่า
แม่น้ำหลวง) ซึ่งเปนแม่น้ำกว้างใหญ่ มีสพานเหล็กของทางรถไฟ
ยาว ๒๐๐ เมเตอร์ข้ามตรงนี้ อนึ่งที่ใกล้ปากน้ำมีตำบลบ้านใหญ่เรียก
ว่าบ้านดอน ตั้งอยู่ใต้สุราษฎร์ธานีลงไปประมาณ ๒๕ กิโลเมเตอร์
ในแม่น้ำตาปีนี้ในฤดูน่าน้ำเรือสินค้าขนาดใหญ่ขึ้นไปได้ไกลมาก แล
ตามตอนปลายแม่น้ำนี้มีป่าไม้กระยาเลยที่มีราคาอยู่มาก นอกจากนี้
ยังมีถ่านศิลาแลแร่ดีบุก ถ่านนั้นได้ขุดแต่จากชั้นตื้น ๆ มาทดลองดู

[ลูกแมวตาดำๆ]

๔๖. บรรไดขึ้นชั้นปทักษิณมหาเจดีย์, วัดมหาธาตุ

[ลูกแมวตาดำๆ]

๔๗. ภาพที่ผนัง, วัดมหาธาตุ

[ลูกแมวตาดำๆ]

๔๙

ก็ว่าใช้ได้ดี แต่ยังไม่มีผู้ใดไปทำกัน ส่วนแร่ดีบุกนั้นมีผุ้ไปทำกัน
อยู่บ้างแล้ว แร่ธาตุเหล่านี้อยู่ไม่ห่างไกลจากลำน้ำนัก จะขน
มาขึ้นรถไฟหรือบรรทุกเรือที่ปากน้ำก็สดวก ไม่สู้ไกลจากสุราษฎร์
ธานีเท่าใดนัก ตามทางนี้น่าจะเปนทางที่พวกอินเดียเข้ามาตั้งภูมิลำเนาทำ
มาหากินในท้องที่เหล่านี้แต่ในโบราณสมัยแล้วก็เปนได้ ด้วยตามใน
ถ้ำต่าง ๆ ในท้องที่เหล่านี้ ขุดได้พระพุทธรูปและเทวรูปต่าง ๆ ซึ่งพิมพ์
ด้วยดินเหนียวไม่เผา มีอักษรของชาวอินเดียภาคใต้จาฤกไว้ที่ข้างหลัง
นั้นด้วย รูปดินพิมพ์แลอักษรจาฤกเหล่านี้คล้ายหรืออย่างเดียวกันกับ
ที่มีอยู่ที่พุทธโบราณสถานที่ในเกาะชวาแลที่นครวัดเมืองเสียมราบนั้น
ทีเดียว ซึ่งนักโบราณคดีวิจารณกันว่า พวกอินเดียได้มาสร้างไว้
เมื่อราว ๘๐๐ หรือ ๙๐๐ ปีที่ล่วงมาแล้ว ซึ่งน่าจะเปนเวลาที่ชาว
อินเดียเที่ยวแผ่อำนาจสาสนาหาเมืองขึ้นอย่างที่ชาวยุโรปทำอยู่ในกาล
ปัตยุบันนี้ วัตถุโบราณที่พบปะในถ้ำต่าง ๆ นี้ บางทีจะได้สร้างขึ้น
ในสมัยนั้นกระมัง

อนึ่งที่วัดถ้ำสิงขรซึ่งอยู่ริมแม่น้ำตาปีขึ้นไปประมาณสัก ๔๐ กิโล
เมเตอร์ (เรือยนต์เดินอย่างกลางราว ๔ ชั่วโมง) ตามลำแม่น้ำนี้
งดงามดีมาก แลมีบ้านเรือนเรือกสวนไร่นาตลอดทาง ที่วัดถ้ำสิงขร
นี้มีถ้ำอยู่หลังวัดริมแม่น้ำนั้นเอง เข้าก็สดวกง่ายดายไม่พักต้อง
---------
หมายเหตุ วัดถ้ำสิงขร ปัจจุบันอยู่ที่ตำบลถ้ำสิงขร อำเภอคีรีรัฐนิคม จังหวัดสุราษฎร์ธานี

[ลูกแมวตาดำๆ]

๕๐

ปีนป่ายอย่างถ้ำอื่น ๆ แลเปนถ้ำที่ไม่มีใครไปก่อสร้างของต่าง ๆ ไว้
มากนัก จึงยังไม่ทำให้เสียความงามธรรมดาของถ้ำนั้น ถ้ำนี้กว้าง
ขวางยืดยาวมีเปลวปล่องหลายแยกหลายแคว แลถ้าจะเรียกว่าถ้ำ
"แสงงาม" ก็สมควร เพราะแสงสว่างตามที่ต่าง ๆ ในถ้ำนี้จะเห็น
ได้หลายอย่างต่างกัน ผู้ที่เคยได้อ่านได้ฟังเรื่องนิยายต่าง ๆ ซึ่ง
บางทีมีกล่าวถึงแสงสว่างในถ้ำต่าง ๆ อันงดงาม ก็จะเห็นได้ในถ้ำนี้
ที่ปากถ้ำนั้นยังมีพระพุทธรูปศิลาแลงแลเทวะรูปโบราณเหลืออยู่บ้าง ผู้
เดินทางซึ่งมีเวลาพักอยู่ที่สุราษฎร์ธานีหลายวัน ควรหาเรือกลไฟ
หรือเรือยนต์ขึ้นไปเที่ยวที่ถ้ำนี้ เพราะเรือยนต์ขนาดใหญ่ไปได้สดวก
แลเทียบท่าวัดได้ทีเดียว แลจะได้เห็นภูมิลำเนาตามลำแม่น้ำนี้ด้วย

อนึ่งในระหว่างไชยาแลสุราษฎร์ธานีตามสองข้างทางรถไฟนั้นเปน
ไร่นาแลดงตาลอันอุดมดีแลจนสุดสายตา ส่วนตามริมแม่น้ำตาปี,
พุมดวง, พุนพิน, แลท่าทองอันเปนแพรกแยกต่อกับแม่น้ำตาปีนั้นเล่า
(เดละตา) ก็มีสวนมะพร้าวแลไร่นาอันเจริญอยู่ทั่วไป นาที่มีอยู่ตอน
ใกล้ปากน้ำนี้เขาเรียกกันว่า "ไร่นาทุ่ง" เปนนาที่ทำได้ผลเสมอทุกปี
ไม่เสียเลยด้วยมีน้ำพอดีเสมอ เพราะอาไศรย์น้ำทะเลล้นทดขึ้นเอง
หรือถ้ามีน้ำป่าไหลบ่ามามากก็ระบายไหลลงทะเลไปเอง น้ำไม่มาก
เกินไป ส่วนเข้าที่ทำได้ในนาเหล่านี้ว่าเปนเข้าอย่างดี เกือบดีเท่า
เข้านครไชยศรี อันมีชื่อเสียงในเมืองไทยนั้น ที่จังหวัดสุราษฎร์ธานีนี้
น่าจะเหมาะสำหรับสร้างโรงสีกลไฟ เพราะมีเข้าอุดมแลคมนาคม

[ลูกแมวตาดำๆ]

๔๘. สถานีพัทลุง

[ลูกแมวตาดำๆ]

๔๙. ภูเขาที่พัทลุง

[ลูกแมวตาดำๆ]

๕๐. ภูเขาอกทะลุ, พัทลุง

[ลูกแมวตาดำๆ]

๕๑

อันดีทั้งทางน้ำแลทางบก ที่จะนำเข้าไปจำหน่ายยังตลาดเช้าในต่าง
ประเทศได้สดวก ในเวลานี้ก็มีโรงสีกลไฟขนาดย่อมตั้งขึ้นโรงหนึ่งแล้ว
แลโรงเลื่อยจักรใหญ่ของบริษัทเดนมารคตั้งอยู่ที่บ้านดอน การหัตถ
กรรมอย่างอื่นในจังหวัดนี้ มีการทอผ้าต่าง ๆ มาก ตั้งแต่ผ้าพื้น,
ผ้าม่วง, ผ้ายกดอก, จนผ้ายกทองก็ทอได้

ตั้งแต่สุราษฎร์ธานีลงไป ทางรถไฟผ่านไปในป่าใสไม่มีอะไร
ที่น่าดูนัก จนเข้าในเขตร์ทุ่งกระเบียด ตำบลบ้านกระเบียดนั้นเปน
ทุ่งย่อม ๆ อยู่ในระหว่างภูเขามีทุ่งนาแลหมู่บ้านแลในเวลาที่มีอากาศ
ดีก็เปนที่น่าดูอยู่แห่งหนึ่ง ด้วยภูมิภาพในตำบลนี้งามดี แลตาม
ในท้องที่เหล่านี้มีนกยุงชุกชุมมาก เมื่อรถไฟผ่านไปเคยเห็นนกยุงลง
กินอยู่ตามในที่เตียนบ่อย ๆ สัตว์ป่าต่าง ๆ ที่น่ายิงนั้นมีชุกชุมแลจะ
หายิงได้ง่าย อนึ่งช้างเถื่อนนั้น ในท้องที่เหล่านี้ในตอนใกล้ทุ่งสงก็มีอยู่
ชุกชุมเหมือนกัน ส่วนแร่ดีบุกนั้น ก็มีอยู่ทั่วไป แลมีผู้ไปตั้งทำ
เหมือนกันบ้างแล้ว แลเมื่อมีทางรถไฟซึ่งเปนคมนาคมอันดีขึ้นแล้ว
ความเจริญในการทำเหมืองแร่ดีบุกนั้นต่อไป ก็คงจะเจริญขึ้นได้ใน
เร็วปีเปนแน่

ทุ่งสงซึ่งอยู่ที่ระยะกิโลเมเตอร์ ๗๕๗ จากกรุงเทพ ฯ นั้น เปน
ตำบลที่ทางรถไฟแยกลงไปจากสายกลางยังท่าเรือที่ตรัง ซึ่งตั้งอยู่ริม
แม่น้ำใหญ่ชื่อเดียวกัน ทางแยกนี้มีระยะยาว ๙๓ กิโลเมเตอร์ แล
ที่ปลายทางรถไฟนี้อยู่ห่างจากทะเลประมาณ ๑๒ กิโลเมเตอร์เท่านั้น เปน

[ลูกแมวตาดำๆ]

๕๒

ท่าจอดเรือที่ใกล้ที่สุดทางฝั่งตวันตกของประเทศสยามแลเมืองปินัง
ในระหว่างตรังแลปินังนั้น มีเรือรับส่งคนโดยสานแลสินค้าสัปดาหะ
ละ ๒ ครั้ง แลเวลาที่ใช้เดินเรือนั้นประมาณ ๒๐ ชั่วโมง (เรือขนาด
ย่อมไม่ใช่เรือเร็ว) ถ้าไปเรือทางตอนในระหว่างฝั่งแลเกาะต่าง ๆ
นั้น จะเห็นภูมิภาพอันงดงามน่าชมมาก

ที่ทุ่งสงนั้นเปนทุ่งกว้างมีภูเขาล้อมอยู่โดยรอบ แลเปนทุ่งที่
อยู่สูงจากระดับน้ำทะเลประมาณ ๑๗๐ ฟีต (บางทีที่เรียกตำบลนี้ว่า
ทุ่งสงนั้น ก็จะเปนทุ่งสูงนั้นกระมัง) ด้วยจะเห็นได้ชัดเมื่อเดินทาง
อยู่ในรถไฟจากสถานีแยกนครหรือจากตรังมายังทุ่งสงว่าทุ่งนั้นเปนที่
สูงด้วย ทางรถไฟนั้นเดินสูงขึ้นไปทุกทีจนถึงทุ่งสงแล้วจึงเปนที่ราบ
ที่ตำบลทุ่งสงนี้มีบ้านเรือนเรือกสวนไร่นาหนาแน่น, ตลาดผ้าผ่อน
แพรพรรณสิ่งของเครื่องใช้ต่าง ๆ แลอาหารการกินต่าง ๆ ก็มี
บริบูรณ์ เปนที่เย็นสบายมีอากาศดีแห่งหนึ่ง ส่วนภูมิภาพที่เห็นโดย
รอบจากตำบลนี้ก็งดงามดียิ่งนัก ด้วยเห็นภูเขาต่าง ๆ ทั้งที่อยู่ใกล้
แลไกล เช่น เขาร่อนพิบูลย์แลเขาหลวง ซึ่งอยู่ใกล้นครศรีธรรมราช
อันเปนเขาสูงที่สุดในพระราชอาณาจักร์ภาคนี้ สูงประมาณ ๕,๗๐๐ ฟีต
ส่วนน้ำท่าในตำบลนี้ก็มีบริบูรณ์ตลอดปี แลเปนน้ำที่ใสสอาดดีมาก
ในที่ใกล้ที่ว่าการอำเภอนั้นมีเขาน้อยอยู่แห่งหนึ่ง เรียกว่าร "เขาถ้ำ
ตลอด" มีถ้ำยาวคล้ายอุโมงค์รถไฟทะลุตลอดเขา จึงเรียกกันว่า
ถ้ำตลอด ในถ้ำนี้มีพระพุทธรูปไสยาศน์ด้วย ถ้ามีเวลาก็น่าเดินไปดู

[ลูกแมวตาดำๆ]

๕๑. ถนนระหว่างตรังแลพัทลุง

[ลูกแมวตาดำๆ]

๕๒. หมู่บ้านในทะเลสาป, สงขลา

[ลูกแมวตาดำๆ]

๕๓. ท่าเรือในที่ปลายทางรถไฟสงขลา (ทรงถ่าย)

[ลูกแมวตาดำๆ]

๕๔. สถานีบอกสัญญาแลกระโจมไฟ, สงขลา

[ลูกแมวตาดำๆ]

ในภาพมีภูเขาสองลูก
เขาด้านหลังมีเจดีย์อยู่ข้างบน คือ เขาตังกวน
เขาด้านหน้า ซึ่งอยู่ทางขวามือของภาพ บังเขาด้านหลังอยู่ คือ เขาน้อย

ดังนั้นภาพนี้ ไม่ใช่ถนนสุขุม ซึ่งอยู่ระหว่างเขาตังกวนกับเขาน้อยครับ
แต่น่าจะเป็นถนนซอยของถนนสะเดาครับ

และอาคารในภาพคือ จวนสมุหเทศาภิบาล ครับ
ปัจจุบันตำแหน่งตรงนี้คือ ตำหนักเขาน้อยนั่นเอง

[ลูกแมวตาดำๆ]

๕๕. ป่าสน, ที่สงขลา

[ลูกแมวตาดำๆ]

๕๖. เสือป่าถือน้ำที่สงขลา

[ลูกแมวตาดำๆ]

๕๓

เพราะอยู่ใกล้ ๆ นอกจากนี้ยังมีน้ำตกอยู่แห่งหนึ่งที่โยง เรียกกันว่า
"น้ำตกโยง" น้ำตกนี้สูงประมาณ ๑๕ วา ตกลงมาในอ่างอันกว้าง
ใหญ่เปนที่งดงามน่าดูอยู่อีกแห่งหนึ่ง ส่วนป่าที่ก่อนจะถึงตำบลที่
มีน้ำตกนั้น เปนป่าอันงดงามร่มรื่นเย็นสบายน่าชมยิ่งนัก

อนึ่งที่ทุ่งสงนี้มีทางรถยนต์ไปยังทับเที่ยง, ตรัง, อำเภอร่อนพิบูลย์,
แลนครศรีธรรมราช ทางรถยนต์เหล่านี้ผ่านไปในทุ่งนาป่าเขาอันเปน
ที่งดงามน่าชมมาก

ที่ร่อนพิบูลย์นั้นมีการทำเหมืองแร่ดีบุกตามวิธีโบราณ ถ้ายัง
ไม่เคยเห็นการทำเหมืองเปนสิ่งที่น่าดู เพราะการทำเหมืองแร่ดีบุก
นี้เปนผลประโยชน์ แลสินค้าใหญ่ของบ้านเมืองนี้อย่างหนึ่ง

ตรังนั้นนับว่าเปนเมืองเก่าแก่เมืองหนึ่ง เพราะชาวโปร์ตุแกล
ซึ่งเปนชาวชาติ์ยุโรปที่ได้เดินเรือค้าขายในทวีปฝ่ายตวันออกในกาลหลาย
ร้อยปีมาแล้ว ก่อนชาวชาติอื่น ๆ ในยุโรปนั้นก็ได้เคยรู้จักตรังมา
แต่ในกาลโบราณโน้นแล้ว แต่เขาเรียกว่า "ตารังกะ" แต่เมืองเก่า
แก่นั้นตั้งอยู่ห่างจากปากน้ำเข้ามามาก หาใช่ตรังซึ่งตั้งอยู่ในปัตยุบันนี้ไม่

สินค้าต่าง ๆ ที่จำหน่ายออกไปยังเมืองต่างประเทศจากจังหวัดตรังนั้น
มีแร่ดีบุก, ไม้ต่าง ๆ, พริกไทย, ลูกจันดอกจัน, โค, กระบือ, สุกร, เป็ด,
ไก่, เปนต้น พริกไทยตรังนั้นมีชื่อว่าเปนพริกไทยอย่างดีในตลาด
กรุงลอนดอน จากท่าเรือที่ตรังนี้มีเรือเดินไปยังจังหวัดต่าง ๆ ตาม
--------------
หมายเหตุ น่าสังเกตว่า ตรังในหนังสือเล่มนี้ หมายถึง กันตังในปัจจุบัน
ส่วนตัวเมืองตรังในปัจจุบัน ในหนังสือเล่มนี้ เรียกว่า ทับเที่ยง

ไม่แน่ใจว่า ตารังกะ อยู่ที่ไหนกันแน่ครับ