31

[ลูกแมวตาดำๆ]

๕๐. ภูเขาอกทะลุ, พัทลุง

[ลูกแมวตาดำๆ]

๕๑

อันดีทั้งทางน้ำแลทางบก ที่จะนำเข้าไปจำหน่ายยังตลาดเช้าในต่าง
ประเทศได้สดวก ในเวลานี้ก็มีโรงสีกลไฟขนาดย่อมตั้งขึ้นโรงหนึ่งแล้ว
แลโรงเลื่อยจักรใหญ่ของบริษัทเดนมารคตั้งอยู่ที่บ้านดอน การหัตถ
กรรมอย่างอื่นในจังหวัดนี้ มีการทอผ้าต่าง ๆ มาก ตั้งแต่ผ้าพื้น,
ผ้าม่วง, ผ้ายกดอก, จนผ้ายกทองก็ทอได้

ตั้งแต่สุราษฎร์ธานีลงไป ทางรถไฟผ่านไปในป่าใสไม่มีอะไร
ที่น่าดูนัก จนเข้าในเขตร์ทุ่งกระเบียด ตำบลบ้านกระเบียดนั้นเปน
ทุ่งย่อม ๆ อยู่ในระหว่างภูเขามีทุ่งนาแลหมู่บ้านแลในเวลาที่มีอากาศ
ดีก็เปนที่น่าดูอยู่แห่งหนึ่ง ด้วยภูมิภาพในตำบลนี้งามดี แลตาม
ในท้องที่เหล่านี้มีนกยุงชุกชุมมาก เมื่อรถไฟผ่านไปเคยเห็นนกยุงลง
กินอยู่ตามในที่เตียนบ่อย ๆ สัตว์ป่าต่าง ๆ ที่น่ายิงนั้นมีชุกชุมแลจะ
หายิงได้ง่าย อนึ่งช้างเถื่อนนั้น ในท้องที่เหล่านี้ในตอนใกล้ทุ่งสงก็มีอยู่
ชุกชุมเหมือนกัน ส่วนแร่ดีบุกนั้น ก็มีอยู่ทั่วไป แลมีผู้ไปตั้งทำ
เหมือนกันบ้างแล้ว แลเมื่อมีทางรถไฟซึ่งเปนคมนาคมอันดีขึ้นแล้ว
ความเจริญในการทำเหมืองแร่ดีบุกนั้นต่อไป ก็คงจะเจริญขึ้นได้ใน
เร็วปีเปนแน่

ทุ่งสงซึ่งอยู่ที่ระยะกิโลเมเตอร์ ๗๕๗ จากกรุงเทพ ฯ นั้น เปน
ตำบลที่ทางรถไฟแยกลงไปจากสายกลางยังท่าเรือที่ตรัง ซึ่งตั้งอยู่ริม
แม่น้ำใหญ่ชื่อเดียวกัน ทางแยกนี้มีระยะยาว ๙๓ กิโลเมเตอร์ แล
ที่ปลายทางรถไฟนี้อยู่ห่างจากทะเลประมาณ ๑๒ กิโลเมเตอร์เท่านั้น เปน

[ลูกแมวตาดำๆ]

๕๒

ท่าจอดเรือที่ใกล้ที่สุดทางฝั่งตวันตกของประเทศสยามแลเมืองปินัง
ในระหว่างตรังแลปินังนั้น มีเรือรับส่งคนโดยสานแลสินค้าสัปดาหะ
ละ ๒ ครั้ง แลเวลาที่ใช้เดินเรือนั้นประมาณ ๒๐ ชั่วโมง (เรือขนาด
ย่อมไม่ใช่เรือเร็ว) ถ้าไปเรือทางตอนในระหว่างฝั่งแลเกาะต่าง ๆ
นั้น จะเห็นภูมิภาพอันงดงามน่าชมมาก

ที่ทุ่งสงนั้นเปนทุ่งกว้างมีภูเขาล้อมอยู่โดยรอบ แลเปนทุ่งที่
อยู่สูงจากระดับน้ำทะเลประมาณ ๑๗๐ ฟีต (บางทีที่เรียกตำบลนี้ว่า
ทุ่งสงนั้น ก็จะเปนทุ่งสูงนั้นกระมัง) ด้วยจะเห็นได้ชัดเมื่อเดินทาง
อยู่ในรถไฟจากสถานีแยกนครหรือจากตรังมายังทุ่งสงว่าทุ่งนั้นเปนที่
สูงด้วย ทางรถไฟนั้นเดินสูงขึ้นไปทุกทีจนถึงทุ่งสงแล้วจึงเปนที่ราบ
ที่ตำบลทุ่งสงนี้มีบ้านเรือนเรือกสวนไร่นาหนาแน่น, ตลาดผ้าผ่อน
แพรพรรณสิ่งของเครื่องใช้ต่าง ๆ แลอาหารการกินต่าง ๆ ก็มี
บริบูรณ์ เปนที่เย็นสบายมีอากาศดีแห่งหนึ่ง ส่วนภูมิภาพที่เห็นโดย
รอบจากตำบลนี้ก็งดงามดียิ่งนัก ด้วยเห็นภูเขาต่าง ๆ ทั้งที่อยู่ใกล้
แลไกล เช่น เขาร่อนพิบูลย์แลเขาหลวง ซึ่งอยู่ใกล้นครศรีธรรมราช
อันเปนเขาสูงที่สุดในพระราชอาณาจักร์ภาคนี้ สูงประมาณ ๕,๗๐๐ ฟีต
ส่วนน้ำท่าในตำบลนี้ก็มีบริบูรณ์ตลอดปี แลเปนน้ำที่ใสสอาดดีมาก
ในที่ใกล้ที่ว่าการอำเภอนั้นมีเขาน้อยอยู่แห่งหนึ่ง เรียกว่าร "เขาถ้ำ
ตลอด" มีถ้ำยาวคล้ายอุโมงค์รถไฟทะลุตลอดเขา จึงเรียกกันว่า
ถ้ำตลอด ในถ้ำนี้มีพระพุทธรูปไสยาศน์ด้วย ถ้ามีเวลาก็น่าเดินไปดู

[ลูกแมวตาดำๆ]

๕๑. ถนนระหว่างตรังแลพัทลุง

[ลูกแมวตาดำๆ]

๕๒. หมู่บ้านในทะเลสาป, สงขลา

[ลูกแมวตาดำๆ]

๕๓. ท่าเรือในที่ปลายทางรถไฟสงขลา (ทรงถ่าย)

[ลูกแมวตาดำๆ]

๕๔. สถานีบอกสัญญาแลกระโจมไฟ, สงขลา

[ลูกแมวตาดำๆ]

ในภาพมีภูเขาสองลูก
เขาด้านหลังมีเจดีย์อยู่ข้างบน คือ เขาตังกวน
เขาด้านหน้า ซึ่งอยู่ทางขวามือของภาพ บังเขาด้านหลังอยู่ คือ เขาน้อย

ดังนั้นภาพนี้ ไม่ใช่ถนนสุขุม ซึ่งอยู่ระหว่างเขาตังกวนกับเขาน้อยครับ
แต่น่าจะเป็นถนนซอยของถนนสะเดาครับ

และอาคารในภาพคือ จวนสมุหเทศาภิบาล ครับ
ปัจจุบันตำแหน่งตรงนี้คือ ตำหนักเขาน้อยนั่นเอง

[ลูกแมวตาดำๆ]

๕๕. ป่าสน, ที่สงขลา

[ลูกแมวตาดำๆ]

๕๖. เสือป่าถือน้ำที่สงขลา

[ลูกแมวตาดำๆ]

๕๓

เพราะอยู่ใกล้ ๆ นอกจากนี้ยังมีน้ำตกอยู่แห่งหนึ่งที่โยง เรียกกันว่า
"น้ำตกโยง" น้ำตกนี้สูงประมาณ ๑๕ วา ตกลงมาในอ่างอันกว้าง
ใหญ่เปนที่งดงามน่าดูอยู่อีกแห่งหนึ่ง ส่วนป่าที่ก่อนจะถึงตำบลที่
มีน้ำตกนั้น เปนป่าอันงดงามร่มรื่นเย็นสบายน่าชมยิ่งนัก

อนึ่งที่ทุ่งสงนี้มีทางรถยนต์ไปยังทับเที่ยง, ตรัง, อำเภอร่อนพิบูลย์,
แลนครศรีธรรมราช ทางรถยนต์เหล่านี้ผ่านไปในทุ่งนาป่าเขาอันเปน
ที่งดงามน่าชมมาก

ที่ร่อนพิบูลย์นั้นมีการทำเหมืองแร่ดีบุกตามวิธีโบราณ ถ้ายัง
ไม่เคยเห็นการทำเหมืองเปนสิ่งที่น่าดู เพราะการทำเหมืองแร่ดีบุก
นี้เปนผลประโยชน์ แลสินค้าใหญ่ของบ้านเมืองนี้อย่างหนึ่ง

ตรังนั้นนับว่าเปนเมืองเก่าแก่เมืองหนึ่ง เพราะชาวโปร์ตุแกล
ซึ่งเปนชาวชาติ์ยุโรปที่ได้เดินเรือค้าขายในทวีปฝ่ายตวันออกในกาลหลาย
ร้อยปีมาแล้ว ก่อนชาวชาติอื่น ๆ ในยุโรปนั้นก็ได้เคยรู้จักตรังมา
แต่ในกาลโบราณโน้นแล้ว แต่เขาเรียกว่า "ตารังกะ" แต่เมืองเก่า
แก่นั้นตั้งอยู่ห่างจากปากน้ำเข้ามามาก หาใช่ตรังซึ่งตั้งอยู่ในปัตยุบันนี้ไม่

สินค้าต่าง ๆ ที่จำหน่ายออกไปยังเมืองต่างประเทศจากจังหวัดตรังนั้น
มีแร่ดีบุก, ไม้ต่าง ๆ, พริกไทย, ลูกจันดอกจัน, โค, กระบือ, สุกร, เป็ด,
ไก่, เปนต้น พริกไทยตรังนั้นมีชื่อว่าเปนพริกไทยอย่างดีในตลาด
กรุงลอนดอน จากท่าเรือที่ตรังนี้มีเรือเดินไปยังจังหวัดต่าง ๆ ตาม
--------------
หมายเหตุ น่าสังเกตว่า ตรังในหนังสือเล่มนี้ หมายถึง กันตังในปัจจุบัน
ส่วนตัวเมืองตรังในปัจจุบัน ในหนังสือเล่มนี้ เรียกว่า ทับเที่ยง

ไม่แน่ใจว่า ตารังกะ อยู่ที่ไหนกันแน่ครับ

[ลูกแมวตาดำๆ]

๕๔

ชายทะเลในมณฑลภูเก็ตซึ่งเป็นมณฑลที่มีการทำเหมืองแร่ดีบุกมาก
ถ้าผู้ใดมีประสงค์จะดูการทำเหมืองแร่ดีบุกแล้ว ก็ควรไปเที่ยวดูใน
มณฑลนี้

ทับเที่ยงนั้นอยู่ข้างทิศเหนือแห่งตรังประมาณ ๒๑ กิโลเมเตอร์
เปนตำบลสำคัญแห่งหนึ่งตามทางรถไฟที่แยกจากทุ่งสงไปยังตรัง ด้วย
เปนที่ ๆ ทำการเพาะปลูกเจริญมาก ทั้งมีพลเมืองหนาแน่น จาก
ทับเที่ยงนี้มีถนนรถยนต์ไปยังตรังทางทิศใต้ ทางทิศตวันออกเฉียงเหนือ
ยังนครศรีธรรมราชผ่านตำบลห้วยยอด, เขาขาว, ทุ่งสง, แลร่อนพิบูลย์
แลทางทิศตวันออกยังพัทลุง ผ่านทางช่องเขา การเที่ยวด้วยรถยนต์
ตามถนนเหล่านี้ เปนที่สนุกสบายงดงามเพลิดเพลินดีนัก

ภูมิที่ตามทางเหล่านี้ แลที่ช่องเขานั้นเปนต้น เปนที่งดงาม
น่าชมมาก แลที่เชิงเขาซึ่งเปนเขาปันน้ำแลปันเขตร์มณฑลนคร
ศรีธรรมราชแลมณฑลภูเก็ตนั้น มีวะนาของหลวงอันงดงามน่าพึงชม
ยิ่งนัก วะนาในเขตร์มณฑลนครศรีธรรมราชนั้นอยู่ที่ตำบลนาวง แลใน
เขตร์มณฑลภูเก็ตนั้น อยู่ในที่ใกล้ช่องเขานั้นเอง ในวะนาทั้ง ๒ แห่งนี้
มีพลับพลาที่ประทับของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว แต่อนุญาตให้
เที่ยวชมเล่นได้ ในวะนาทั้ง ๒ แห่งนี้มีลำธารซึ่งมีน้ำใสสอาดไหล
อยู่ตลอดปี ส่วนตามลำธารอันอยู่ในวะนาที่ช่องเขาในเขตร์ของมณฑล
ภูเก็ตนั้น มีน้ำตกอันงดงามน่าชมหลายแห่ง

อนึ่งตามเขาสูงในที่ใกล้ตำบลนี้ยังมีพวกเงาะป่าซึ่งเปนเจ้าถิ่น

[ลูกแมวตาดำๆ]

๕๗. น้ำตกที่โยง (ทรงถ่าย)

[ลูกแมวตาดำๆ]

๕๘. ท่าเรือ, สายบูรี (ทรงถ่าย)

[ลูกแมวตาดำๆ]

๕๙. วัดชลธารา, ปัตตานี

[ลูกแมวตาดำๆ]

๖๐. กระบวนแห่, ปัตตานี

[ลูกแมวตาดำๆ]

๕๕

ดั้งเดิมของท้องที่เหล่านี้เหลืออยู่บ้าง นายคะนังเงาะป่าที่พระบาท
สมเด็จพระรามาธิบดีที่ ๕ ทรงได้มาเมื่อคราวเสด็จประภาศตามบ้านเมือง
แถบนี้ ก็มาแต่ภูเขาสูงเหล่านี้

ที่ดินในท้องที่แถวนี้เปนที่ดินดีเหมาะสำหรับการปลูกต้นยาง
ปารารับเบอร์

อำเภอห้วยยอด ซึ่งอยู่ตามทางรถไฟที่ระยะกิโลเมเตอร์ ๕๐ เหนือ
ตรังนั้น มีการทำเหมืองแร่ดีบุกที่ตำบลเขาขาว แลห่างจากที่
ว่าการอำเภอห้วยยอดไปข้างทิศตวันตกประมาณ ๓๒ กิโลเมเตอร์ มี
ถ้ำงามน่าชมอยู่หลายแหล่ง แต่ถ้ำที่สำคัญนั้นชื่อ ถ้ำปินะ

ความเจริญรุ่งเรืองของชาวอินเดียในโบราณกาลนั้น คงได้เข้า
มาถึงท้องที่เหล่านี้ด้วยเหมือนกัน เพราะตามในถ้ำต่าง ๆ ขุดได้พระ
แลเทวะรูปต่าง ๆ ซึ่งทำด้วยดินไม่เผาซึ่งเปนฝีมือฮินดูโบราณมาก
รูปดินพิมพ์เหล่านี้อย่างเดียวกันกับที่ได้ขุดพบในมณฑลสุราษฎร์ จึง
ไม่น่าสงไสย์เลยว่า พวกนักบวชพราหมณ์ได้เคยใช้ถ้ำเหล่านี้เปนที่อยู่
หรือที่เข้าฌานมาแต่ในกาลโบราณ ซึ่งพระสงฆ์ก็ยังชอบเข้าไปอยู่ใน
เวลานี้

อนึ่งตามในท้องที่เหล่านี้แร่ดีบุกก็มีอยู่มาก ทั้งดินก็อุดม
เหมาะแก่การกสิกรรม แลเมื่อมีทางรถไฟขึ้นแล้วดังนี้ ก็คงจะ
เจริญขึ้นเร็วได้เปนแน่

เมื่อออกจากทุ่งสงแล้ว ทางรถไฟตัดไปข้างทางทิศตวันออก

[ลูกแมวตาดำๆ]

๕๖

เลียบขึ้นไปตามลุ่มน้ำปากแพรกจนถึงตำบลซึ่งสูงสุดในช่องเขาปันน้ำ
นั้นแล้ว ผ่านลงไปตามช่องทางลึกซึ่งตัดไปในเขานั้นต่อไปตามคัน
ทางที่ได้ถมขึ้นสูงมากนั้นแล้ว ก็ลอดเข้าอุโมงค์สั้นแห่งหนึ่งลงไป
ยังท้องทุ่งในอำเภอร่อนพิบูลย์ ตัดไปหาฝั่งตวันออกแห่งคาบสมุท
ลงไปทางทิศใต้ยังพรมแดนเมืองกลันตัน ภูมิภาพตาม ๒ ข้างทาง
รถไฟ เมื่อจวนจะข้ามช่องเขาปันน้ำแลเมื่อลงเขานั้นงามมาก

ในอำเภอร่อนพิบูลย์นี้มีแร่ดีบุกอยู่มาก ซึ่งมีผู้ได้ทำแต่ใน
กาลโบราณมาแล้ว แลเขากล่าวกันว่าชาวยุโรปโปร์ตุแกลได้
เคยมาเที่ยวตรวจดูเหมืองแร่ถึงตำบลนี้ เมื่อประมาณ ๒๐๐ ปีมาแล้ว
จากทุ่งสงมา ๒๔ กิโลเมเตอร์ มีทางแยกจากทางสายกลางไปยัง
นครศรีธรรมราช (ที่ตำบลนี้เรียกกันโดยย่อว่า "แยกนคร") ทางแยก
นี้ยาวเพียง ๓๕ กิโลเมเตอร์เท่านั้น

นครศรีธรรมราชนี้นับว่าเปนเมืองเก่าแก่โบราณที่สุดในคาบสมุท
ซึ่งชาวนานานประเทศรู้จักกันมาแล้วแต่ในสมัยโบราณ มีชาวยุโรป
เปนต้นแลเรียกกันว่า ลิกอร์ (หรือนครนั่นเอง)

ที่นครศรีธรรมราชนี้ มีมหาเจดีย์โบราณสำคัญซึ่งนิยมกันว่า
เปนที่บรรจุพระบรมธาตุอันเปนที่เลื่องลือนับถือมากที่สุดในประเทศสยาม
แห่งหนึ่ง เมืองนี้ได้เคยเปนนครหลวงแห่งนครศรีธรรมราชมาแต่ใน
กาลโบราณอันมีเดชานุภาพมากในคาบสมุทนี้ แลมีปรากฏในตำนาน
ว่าได้เคยมีการค้าขายติดต่อกับประเทศอินเดียช้านานหลายร้อยปีมาแล้ว

[ลูกแมวตาดำๆ]

๖๒. วะนา, ที่ตรัง

[ลูกแมวตาดำๆ]

๖๑. เหมืองแร่, เขาขาว

[ลูกแมวตาดำๆ]

๖๓. ที่ใกล้ปากอุโมงค์ข้างใต้

[ลูกแมวตาดำๆ]

๖๔. ภูมิภาพ สงขลา ดูไปจากเขาตังกวน