การจัดฟันเด็ก สามารถทำให้เด็กมีฟันที่คงสภาพนี้ไปได้ตลอดไปหรือไม่

[siritidaphon]

การจัดฟันเด็ก สามารถทำให้เด็กมีฟันที่คงสภาพนี้ไปได้ตลอดไปหรือไม่

การจัดฟันในเด็ก โดยเฉพาะการจัดฟันในระยะเริ่มต้น (Phase I Orthodontics) หรือการใช้เครื่องมืออย่าง EF Line ซึ่งมักใช้ในวัยที่ฟันยังไม่ขึ้นครบหรืออยู่ในช่วงฟันผสมนั้น ไม่ได้หมายความว่าฟันของเด็กจะคงสภาพนี้ไปได้ตลอดไปโดยไม่มีการเปลี่ยนแปลงเลยครับ

มีหลายปัจจัยที่ส่งผลต่อความคงตัวของผลลัพธ์การจัดฟันในเด็ก ซึ่งเป็นเรื่องที่คุณพ่อคุณแม่ควรทำความเข้าใจ:


1. ธรรมชาติของการเจริญเติบโต (Growth and Development)

เด็กยังมีการเจริญเติบโตอยู่: ในช่วงวัยเด็ก ร่างกายและโครงสร้างกระดูกขากรรไกรยังคงมีการเจริญเติบโตและเปลี่ยนแปลงอย่างต่อเนื่องไปจนถึงช่วงวัยรุ่นตอนปลายหรือวัยผู้ใหญ่ตอนต้น (ประมาณ 18-25 ปี) การจัดฟันในวัยเด็กเป็นการ "นำทาง" การเจริญเติบโตให้ไปในทิศทางที่ถูกต้อง แต่ก็ไม่สามารถควบคุมการเจริญเติบโตในอนาคตได้ทั้งหมด

การเปลี่ยนแปลงของฟัน: ฟันน้ำนมจะหลุดออก และฟันแท้จะค่อยๆ ขึ้นมาแทนที่ ซึ่งอาจมีผลต่อการสบฟันและการเรียงตัวของฟัน


2. พฤติกรรมช่องปาก (Oral Habits)

พฤติกรรมบางอย่างที่ไม่ได้แก้ไขให้หมดไปอาจส่งผลต่อการเคลื่อนที่ของฟันได้ เช่น

การดูดนิ้วมือหรือนิ้วหัวแม่มือ

การหายใจทางปาก

การกลืนที่ผิดปกติ (Tongue Thrust)

การกัดเล็บ หรือกัดปากกา


3. การเปลี่ยนแปลงตามธรรมชาติ (Physiological Changes)

ฟันมักจะมีการเคลื่อนที่ตลอดชีวิต: แม้แต่ในผู้ใหญ่ที่ไม่เคยจัดฟัน ฟันก็สามารถเคลื่อนที่ได้เล็กน้อยตลอดเวลาจากแรงดันของลิ้น ริมฝีปาก แก้ม และการเปลี่ยนแปลงของกระดูกรอบรากฟัน

ฟันคุด: การขึ้นของฟันคุดในช่วงวัยรุ่นตอนปลายก็อาจมีผลต่อการเคลื่อนที่ของฟันซี่อื่นๆ ได้

4. ความจำเป็นของ "รีเทนเนอร์" (Retainers)
สิ่งสำคัญที่สุดในการคงสภาพฟัน: หลังจากถอดเครื่องมือจัดฟัน (ไม่ว่าจะเป็น EF Line หรือเครื่องมือแบบติดแน่น) ทันตแพทย์จะให้ เครื่องมือคงสภาพฟัน หรือ รีเทนเนอร์ (Retainer) แก่เด็ก


ทำไมต้องใส่รีเทนเนอร์?:

เพื่อให้กระดูกและเหงือกปรับตัว: หลังจากการเคลื่อนฟัน กระดูกและเหงือกที่รองรับฟันยังไม่แข็งแรงพอที่จะคงสภาพฟันให้อยู่ในตำแหน่งใหม่ได้ทันที รีเทนเนอร์จะช่วยพยุงฟันไว้ในขณะที่โครงสร้างเหล่านี้กำลังปรับตัว

ป้องกันการกลับคืนสู่สภาพเดิม: ฟันมีแนวโน้มที่จะ "เคลื่อนกลับ" ไปสู่ตำแหน่งเดิมก่อนจัดฟันหากไม่มีอะไรยึดไว้

ป้องกันผลจากการเจริญเติบโตและปัจจัยอื่น ๆ: รีเทนเนอร์ยังคงทำหน้าที่ป้องกันฟันเคลื่อนจากปัจจัยต่างๆ ที่กล่าวมาข้างต้น

ความสม่ำเสมอเป็นกุญแจสำคัญ: ความคงทนของผลลัพธ์การจัดฟันจะขึ้นอยู่กับ ความสม่ำเสมอและวินัยในการใส่รีเทนเนอร์ ตามคำแนะนำของทันตแพทย์ ซึ่งอาจจะต้องใส่ตลอดเวลาในช่วงแรก (ยกเว้นตอนกินข้าวและแปรงฟัน) และหลังจากนั้นอาจลดลงเหลือเฉพาะตอนกลางคืน และอาจจะต้องใส่ไปอีกหลายปี หรืออาจจะตลอดชีวิตในบางกรณี


สรุป

การจัดฟันในเด็ก โดยเฉพาะการจัดฟันระยะที่ 1 เช่นการใช้ EF Line มีประโยชน์อย่างมากในการ:

แก้ไขปัญหาโครงสร้างกระดูกขากรรไกรตั้งแต่เนิ่นๆ

ฝึกพฤติกรรมช่องปากที่ไม่เหมาะสม

เตรียมพื้นที่ให้ฟันแท้ขึ้นอย่างเหมาะสม

ลดความซับซ้อนและระยะเวลาในการจัดฟันระยะที่ 2 (ถ้าจำเป็น)

ลดโอกาสในการถอนฟันแท้หรือการผ่าตัดขากรรไกรในอนาคต

อย่างไรก็ตาม ผลลัพธ์ที่ได้จากการจัดฟันในเด็ก ไม่ได้คงอยู่ถาวรโดยอัตโนมัติ หากไม่มีการดูแลต่อเนื่อง โดยเฉพาะการใส่รีเทนเนอร์ตามคำแนะนำของทันตแพทย์อย่างเคร่งครัด รวมถึงการเฝ้าระวังและแก้ไขพฤติกรรมช่องปากที่ไม่เหมาะสมอย่างต่อเนื่อง สิ่งเหล่านี้ล้วนเป็นปัจจัยสำคัญที่จะช่วยให้ฟันของบุตรหลานคงอยู่ในสภาพที่ดีที่สุดไปได้นานที่สุดครับ