อารมณ์กับโรคต่างๆ (หลักธาตุทั้ง5) 2

[dunanxing]

อารมณ์กับโรคต่างๆ (หลักธาตุทั้ง5) 2

อย่างที่บอกในเอนทรี่ที่แล้วนะครับว่า การจะทำให้ลมปราณเดินทั่วร่างกายได้อย่างปกตินั้นอาศัยพลังของตับเป็นหลัก เพราะฉะนั้นเมื่อเกิดอารมณ์ที่แปรปรวนหรือไม่สบอารมณ์ขึ้น จะทำให้ลมปราณเดินไม่สะดวก ส่งผลโดยตรงถึงตับ ทำให้เกิดโรคขึ้นมา งั้นเรามาดูกันว่าเมื่อเป็นเช่นนี้จะเกิดอะไรขึ้นกับร่างกายของเราบ้างนะครับ
 

อย่างแรกก็คืออาการของโรคที่เกี่ยวข้องกับอวัยวะตับโดยตรง
 

เมื่อไม่สบอารมณ์แรกสุดเลยที่จะเกิดคือ 1. ลมปราณตับติดขัด ลมปราณเดินไม่สะดวก (肝气郁结) จะมีอาการ เจ็บสีข้าง แถวราวนม แน่นหน้าอก (เพราะเส้นลมปราณตับนั้นวิ่งผ่านราวนมทั้งสองข้าง) หงุดหงิดง่าย โกรธง่าย ชอบถอนหายใจ ประจำเดือนมาไม่ปกติ ปวดประจำเดือน เป็นต้น ต่อไปผมจะขอเรียกกลุ่มอาการนี้ว่ากลุ่มอาการพื้นฐานที่จะเกิดในโรคที่เกี่ยวกับอวัยวะตับนะครับ นอกจากนี้ลมปราณตับติดขัดยังเป็นปัจจัยสำคัญที่มักทำให้โรคอื่นๆที่มีอยู่แต่เดิมกำเริบขึ้นอีกด้วย
 

เมื่อลมปราณตับติดขัดนานและไม่ได้รับการรักษาแล้วนั้น จะเริ่มเกิดไฟตับขึ้น ขั้นนี้เรียกว่า 2.ไฟตับเผาผลาญขึ้นบน (肝火上炎) จะมีกลุ่มอาการพื้นฐานตับที่ได้กล่าวมาแล้ว เพิ่มอาการหน้าแดง ตาแดง ปากขมหิวน้ำ ปวดหัวมึนหัว หูอื้อ (เคยไหมครับโกรธจนหูอื้อ) โกรธง่ายกว่าเดิม ขี้หงุดหงิด นอนไม่หลับหรือหลับไม่สนิท ฝันเยอะ ท้องผูก เป็นต้น

เมื่อไฟ (หยาง) ตับติดขึ้นมาแล้ว ทีนี้ก็จะเริ่มเผาผลาญพลังกลุ่มหยินไป อธิบายให้เห็นภาพก็คือ เหมือนเราตั้งไฟเริ่มต้มเคี่ยวของเหลว ของเหลวในที่นี้ก็คือเลือดครับ เคยต้มน้ำกันใช่ไหมครับ พอเราต้มไปเรื่อยๆน้ำก็จะระเหยหายไปหมด นี่คืออาการถัดไปครับ 3. เลือดตับไม่พอ (肝血虚) ก็จะมีกลุ่มอาการพื้นฐานตับ เพิ่มอาการตาแห้ง ตามองไม่ค่อยชัด ตามองไม่ค่อยเห็นยามกลางคืน นอนไม่หลับหรือหลับไม่สนิท ฝันเยอะ ความจำสั้น เวียนหัว หน้ามืดตาลาย อาการเลือดไม่พอที่เห็นได้ชัดจากภายนอก คือ หน้าซีดไม่มีสีเลือด ริมฝีปาก เล็บซีด ในผู้หญิงจะชัดหน่อยตรงที่ประจำเดือนมาน้อย มาช้า สีจาง เป็นต้น
 

โดยปกติหยินและหยางนั้นจะเสมอกัน คอยข่มกันเพื่อรักษาความสมดุลย์ไว้ เมื่อหยินที่ตับไม่พอ หยินที่ไตก็จะพร่องตามไปด้วย (เพราะที่สุดของหยินและหยางในร่างกายรวมอยู่ที่ไต) หยินไม่สามารถข่มหยางได้อีกต่อไป หยางที่ตับก็จะเริ่มอาละวาดครับ เราเรียกว่า 4. พลังตับหยางขึ้นบน (肝阳上亢) ผู้ป่วยโรคความดันโลหิตสูงส่วนใหญ่จะจัดอยู่ในจำพวกนี้ครับ จะมีกลุ่มอาการพื้นฐานตับ ลักษณะอาการคล้ายไฟตับขึ้นบน แต่อาการจะหนักกว่า และเพิ่มอาการหยินที่ไตไม่พอ (โรคความดันสูงไม่จำเป็นต้องมีเสมอไป) คือ เมื่อยเอวเมื่อยเข่า ขาไม่มีแรง ช่วงบ่ายตัวจะร้อนๆ โหนกแก้มจะแดง ตอนนอนหลับเหงื่อจะออก ตื่นมาเหงื่อก็จะหยุดเอง (ประมาณว่าหลับตื่นมาแล้วตัวโชกเหงื่อ) เป็นต้น
 

ถ้ายังไม่ได้รักษา ปล่อยให้มาจนถึงขั้นนี้ได้ก็อันตรายมากแล้วครับ เพราะเมื่อพลังตับหยางขึ้นบนมากเข้า ก็จะเริ่มเกิดลม (หลักเดียวกับบอลลูนที่จุดไฟ แล้วจะมีการไล่อากาศเกิดขึ้น ทำให้บอลลูนลอยได้ เพราะลักษณะของหยางคือร้อน) เราเรียกว่า 5. ลมตับภายในเคลื่อนไหว (肝风内动) อาการที่จะเกิดขึ้นคือ อัมพฤกษ์ อัมพาตครับ กล่าวคือ จู่ๆก็หมดสติ สลบไป หรืออาจจะไม่สลบก็ได้ แต่ที่สำคัญคือ แขนขาครึ่งลำตัวชา ไม่สามารถบังคับได้ ปากตาเบี้ยว พูดจาไม่ชัด เป็นต้น

ที่กล่าวมาข้างบนห้าข้อนี้คืออาการที่เกิดขึ้นกับอวัยวะตับเพียงอย่างเดียว (อาการเหล่านี้ยังไม่ได้ครอบคลุมโรคที่เกิดขึ้นกับตับทั้งหมด เป็นเพียงเส้นทางหลักที่อารมณ์แปรปรวนจะพัฒนามาได้) แต่จากหลักโหงวเฮ้งแล้วก็ทำให้เพื่อนๆรู้ว่าความผิดปกติที่เกิดขึ้นกับอวัยวะใดอวัยวะหนึ่งนั้นสามารถลามถึงกันได้ งั้นอาการผิดปกติที่ตับสามารถลามไปถึงอวัยวะอื่นได้ยังไงบ้าง เรามาดูกันครับ






(จากเอนทรี่ที่แล้ว) "ลักษณะของธาตุทั้งห้านี้จะมีความสัมพันธ์ที่แน่นอน คือ การสร้างและการข่ม ตามรูปเส้นสีฟ้าคือการสร้าง ส่วนเส้นสีแดงคือการข่ม โดยวงกลมสีฟ้าแทนไม้หรือตับ สีแดงแทนไฟหรือหัวใจ สีทองแทนดินหรือม้าม สีขาวแทนทองหรือปอด และสีดำแทนน้ำหรือไต ยกตัวอย่างเช่น ตับเป็นผู้สร้างหัวใจ ขณะเดียวกันก็คอยข่มม้ามไว้ นี่คือสภาพปกติในร่างกายคนที่แข็งแรง"

.

 

ตับกับม้าม ม้ามของแพทย์จีนไม่ควรเรียกเป็นอวัยวะใดอวัยวะหนึ่ง แต่ควรบอกว่าเป็นระบบการย่อยอาหารทั้งระบบ ทั้งการย่อย การดูดซึม และส่งสารอาหารไปเลี้ยงทั่วทั้งร่างกายล้วนเป็นหน้าที่ของม้ามทั้งสิ้น ในหลักโหงวเฮ้ง ตับคอยข่มม้ามอยู่แล้ว เพราะฉะนั้นเมื่อตับเกิดโรคขึ้น อวัยวะแรกสุดที่จะโดนลามไปถึงก็คือม้ามนี่เอง อาการสังเกตได้ง่ายมากครับ เวลาเพื่อนๆไม่สบอารมณ์ยังอยากกินอะไรไหมครับ (เอ่อ เพื่อนๆอาจจะเถียงว่า ฉันยิ่งเครียดยิ่งกิน แต่ผมว่าน่าจะเป็นคนส่วนน้อยนะครับที่เป็นแบบนี้) เคยไหมครับที่เครียดจนปวดท้อง ท้องเสีย หรืออาจถึงขั้นไม่มีแรง ซังกะตาย ไม่อยากพูด อาการเหล่านี้ล้วนแล้วมาจากอารมณ์แปรปรวนลามไปถึงม้ามทั้งสิ้น ซึ่งอาการเหล่านี้จะรุนแรงขึ้นเมื่อเกิดอารมณ์แปรปรวนมากขึ้น

 

ตับกับหัวใจ ในหลักโหงวเฮ้งตับนั้นให้กำเนิดหัวใจ เนื่องด้วยทั้งสองอวัยวะต่างก็มีหน้าที่ควบคุมในส่วนของความคิดความอ่าน ระบบประสาท เพราะฉะนั้นอาการที่เกิดขึ้นก็จะเป็นพวกนอนไม่หลับ หงุดหงิดง่าย อีกทั้งการใช้ความคิดมากๆจะทำให้เลือดของหัวใจพร่องลง จะเกิดอาการใจสั่น ใจเต้นเร็ว ขึ้นอีกด้วย

ตับกับปอด เนื่องด้วยปอดเป็นตัวกำหนดลมปราณ ส่วนตับเป็นตัวคุมลมปราณให้เดินสะดวก เพราะฉะนั้นเมื่อเกิดโรคกับตับ ปอดก็จะเกิดโรคตามไปด้วย ในหลักโหงวเฮ้งก็คือ พลังตับข่มกลับพลังปอด จะมีอาการเกี่ยวกับระบบทางเดินหายใจ เช่น ไอ หอบหืด เกิดขึ้น


ส่วนตับกับไตได้อธิบายถึงไปแล้วตอน พลังหยินของไตและตับพร่อง เลือดตับไม่พอ (肝血虚)
 

เป็นไงครับ เพื่อนๆเคยคิดกันบ้างไหมว่าแค่เราไม่สบอารมณ์แค่นี้สามารถทำให้เราเป็นอัมพฤกษ์ อัมพาตกันได้ และจากกลุ่มอาการพื้นฐานของตับเราจะเห็นว่าอารมณ์แปรปรวนทำให้เราหงุดหงิดง่าย โกรธง่าย ซึ่งมันจะยิ่งทำให้อารมณ์แปรปรวนหนักเข้าไปอีก กลายเป็นวงจรอุบาทว์ไป




แพทย์จีนนั้นสามารถรักษาอาการที่เกิดขึ้นจากอารมณ์แปรปรวนได้ แต่ถ้าจะรักษาให้ถึงต้นตอของการเกิดโรคแล้วนั้นต้องเริ่มจากตัวเองครับ ยิ่งตัวเองรักษาสภาพอารมณ์ดีเท่าไร ก็ยิ่งห่างไกลจากโรคทั้งปวงมากเท่านั้น ในที่นี้ผมไม่ได้บอกว่าการเก็บกดอารมณ์ไว้เป็นสิ่งที่ถูกนะครับ เพราะนั่นก็ถือเป็นหนึ่งในอารมณ์แปรปรวน นานเข้าจะกลายเป็นโรคเก็บกดไปแทน การจัดการกับอารมณ์เป็นเรื่องที่สอนกันไม่ค่อยได้ คงได้แต่แนะนำพุทธศาสนาให้เพื่อนๆซะแล้วครับ เปลี่ยนได้แล้วครับกับความคิดที่ว่าอายุมากถึงเข้าวัด ใฝ่ธรรมะ หนุ่มสาวเข้าวัดใครว่าไม่เท่ สำหรับผมเห็นผู้หญิงเข้าวัด อ่านธรรมะ นี่จะรู้สึกว่าเธองามสุดๆเลยครับ เอนทรี่หน้าผมจะมาเก็บตกอีกนิดหน่อยเกี่ยวกับเรื่องอารมณ์แปรปรวนครับ

http://aunlamun.exteen.com