ไขปริศนาภาพถ่ายร.๕เสด็จตลาดเมืองสงขลา

[คนเขารูปช้าง]

จากสมุดภาพสงขลามหาวชิราวุธของพี่ เอนก นาวิกมูล (หน้าปกสีส้ม) มีภาพในหลวงร.๕เสด็จตลาดสงขลาเมื่อ ๒๖ มิ.ย. ๒๔๔๘
ผมนั่งดูในภาพอยู่นานเมื่อประกอบกับภาพอื่นๆ และภาพแผนที่จากกรมแผนที่ทหาร ๒๕๐๓ ที่อจ.หม่องฯ นำมาให้ดู
ได้ความคิดว่า ตลาด ในภาพคือตลาดบ่อพลับครับ ผิดถูกประการใดขอท่านอื่นๆช่วยออกความเห็นด้วยครับ

มารูปที่ผมลงประกอบจะเห็นแนวกำแพงเมือง(ด้านซ้ายของภาพ) โดนรื้อออกบางส่วนแล้วและยังเหลืออยู่คือบริเวณแนวถนนนครนอกในปัจจุบันครับ และตากล้องถ่ายภาพบริเวณหน้าประตูเมืองจำลองบนถนนนครนอกในปัจจุบันครับ บริเวณระหว่างเจ้าหน้าที่ชุดขาวกับต้นไม้น่าจะเป็นที่ตั้งประตูฯจำลองในปัจจุบัน

[คนเขารูปช้าง]

เมื่อขยายภาพดูกำแพงเมืองซึ่งจะกลายเป็นถนนนครนอกในเวลาต่อมา จะเห็นบ้านเรือนของย่านตลาดบ่อพลับตั้งอยู่ริมนอกกำแพงเมือง(ริมทะเลสาบ)และมีตรอกแคบๆระหว่างแนวบ้านเรือนกับกำแพงเมืองครับ

ภาพขยายสามารถมองเห็นผืนน้ำทะเลสาบและฝั่งหัวเขาแดงอยู่ไกลๆครับ(ตามลูกศรชี้)

[คนเขารูปช้าง]

เมื่อครั้ง ร.๕เสด็จฯ ตลาดบ่อพลับจะเห็นว่ายังไม่มีเสาไฟฟ้าครับ  ต่อมาเมื่อ ดร. บอม มาถ่ายภาพเมื่อ ๒๔๗๒(1929)
จะเห็นว่ามีเสาไฟฟ้าที่ตลาดฯแล้ว และกำแพงเมืองโดนรื้อออกไปหมด กลายเป็นถนนนครนอก ตามถาพ

สีฟ้าคือมุมมองสมัยร.๕

สีเขียวคือมุมมอง ดร.บอม

[คนเขารูปช้าง]

ขอนำแนวมุมถ่ายภาพสมัย ร.๕เสด็จมาประกอบอีกภาพครับ  แนวสีน้ำตาลคือกำแพงเมืองที่ยังไม่รื้อออกและกลายเป็นถนนนครนอกครับ

บริเวณที่ลงสีเขียวไว้ไว้คือกำแพงเมืองส่วนที่รื้อออกไปแล้ว และมีเจ้าหน้าที่ชุดสีขาวยืนอยู่ครับ

รู้สึกเนทช้ามากค่อยมาต่อนะครับ

[คนเขารูปช้าง]

ภาพต่อมาเป็นภาพจากคุณ พรเลิศ ละออสุวรรณ เมื่อ พ.ศ.๒๔๗๘ โดยช่างภาพถ่ายในมุมใกล้เคียงกับช่างภาพสมัย ร.๕ เสด็จฯสงขลามากโดยถ่ายหน้าตลาดบ่อพลับ  แต่ขยับจากศูนย์กลางถนนนครนอก ไปทางตะวันตกเล็กน้อยครับ

[คนเขารูปช้าง]

ต่อมานำมาเทียบกัน ๓ ภาพ ภาพแรกสมัยร.๕เสด็จฯ ในวงสีเขียว ที่ถนนพัทลุงมาเจอกับนครนอกและนครในจะเห็นว่าเมื่อ ๒๔๔๘ และจากภาพของคุณ พรเลิศ ๒๔๗๘ ไม่ต่างกันมากนัก บ้านที่เคยเป็นร้านทันตแพทย์ สุธรรม ก็มีมานานตั้งแต่ก่อน ๒๔๔๘(ในวงเขียว)บ้านชั้นเดียวหลังคาสังกะสี (ในวงสีส้ม) ก็สร้างมาก่อน ดร.บอม เข้ามาถ่ายภาพในปี ๒๔๗๒ หลังจากรื้อกำแพงเมืองออกไปหมดครับ และก็ยังมีอยู่ในภาพปี ๒๔๗๘

ดังภาพประกอบ

[คนเขารูปช้าง]

ขอนำภาพถ่ายจาก อจ.จรัส จันทร์พรหมรัตน์ ถ่ายทางอากาศทางทิศเหนือของบริเวณเหนือตลาดบ่อพลับตลาดบ่อพลับ(ตัวตลาดตกขอบล่างซ้ายภาพ)
มาให้ชมกันครับ

[หม่องวิน มอไซ]

ยอดเยี่ยมครับท่านคนเขารูปช้าง
ชอบจังครับ กระทู้ไขปริศนา วิเคราะห์ภาพเก่าแบบนี้
ผลิตเป็นสารคดีได้เลยครับ  ;D

[พี่แอ๊ด]

แล้วตลาดทรัพย์ปัจจุบัน  อยู่บริเวณของภาพ

[คนเขารูปช้าง]

ขอบคุณครับ พี่แอ๊ด

[Singoraman]

เยี่ยมจริง ๆ ครับ

[พี่แอ๊ด]

ขอภาพปัจจุบันด้วย  ในมุมเดียวกัน

[Thanakorn P.]

ไม่แน่ใจใช่ภาพนี้หรือป่าวครับ

[พี่แอ๊ด]

ซ้ายมือเป็นถนนนครนอก

[คนเขารูปช้าง]

ใช่ภาพนี้ครับคุณ Thanakorn P.  ขอบคุณทุกๆท่านมากครับที่ติดตามชมและช่วยออกความเห็น
ภาพที่คุณ Thanakorn P. นำมาให้ดูผู้ถ่ายยืนอยู่ริมถนนนครนอกด้านตะวันตก
ภาพของคุณ พรเลิศ ละออสุวรรณ ผู้ถ่ายยืนล้ำไปในถนนทางตะวันออกอีก

ภาพสมัย ร.๕เสด็จฯ ผู้ถ่ายยืนอยู่กึ่งกลางถนนระหว่างบ้านเรือน ๒ ฝั่ง

ส่วนภาพที่ ดร.บอมเข้ามาถ่ายในปี ๒๔๗๒ ยืนอยู่บนถนนนครนอกตรงกับหัวถนนนครในครับใกล้บ้านเรือนทางฝั่งตะวันออกของถนนนครนอก

ผมขอนำภาพบริเวณนี้อีกภาพจากสมุดภาพสงขลา มหาวชิราวุธ ของพี่เอนก นาวิกมูล แต่มองย้อนกลับ ๑๘๐ องศาจากภาพของคุณThanakorn P.
คือมองไปทางใต้ครับ

[คนเขารูปช้าง]

จากภาพบนเดินไปหยุดหน้าประตูเมืองจำลอง และมองขึ้นเหนืออีกครั้งครับ
ขอบคุณภาพจาก http://www.212cafe.com/freewebboard/user_board/stu40/picture/00024_23.jpg

[หม่องวิน มอไซ]

ปัจจุบัน จากถนนพัทลุงเดินไปทางทิศตะวันตก จะเจอประตูเมืองจำลองพอดีครับ
และไม่สามารถเดินทะลุลงทะเลสาบได้ เพราะมีอาคารคล้ายโรงงานคั่นอยู่
แต่ในแผนที่ปี ๒๔๗๘ ยังเห็นเป็นถนนลงทะเลสาบได้

สงสัยว่าอาคารนี้ คือตลาดบ่อพลับเดิมหรือเปล่าครับ
ในภาพถ่ายทางอากาศปี ๒๕๑๗ ก็เห็นเป็นอาคารแบบในปัจจุบันแล้ว

[คนเขารูปช้าง]

อจ.หม่องฯ ครับผมคิดว่าอาคารยาวลงไปในทะเลสาบและมีเรือจอดเทียบท่าอยู่ในภาพถ่ายทางอากาศปี ๒๕๑๗ นั้นไม่ใช่ตลาดบ่อพลับ

ผมคิดว่าความเป็นชุมชนตลาดบ่อพลับมีอยู่สมบูรณ์ในปี ๒๔๔๘ ที่ล้นเกล้าร.๕ ท่านเสด็จฯครับ แต่เมื่อมีการรื้อกำแพงเมืองด้านตะวันตกและประตูเมืองออกหมด ศูนย์กลางค้าขายแลกเปลี่ยนน่าจะเริ่มเคลื่อนย้ายไปอยู่ที่ตลาดทรัพย์สินฯในปัจจุบัน เรือบรรทุกข้าวและสินค้าก็เริ่มย้ายไปเทียบท่าหับโห้หิ้น หรือ ทองมี หรือไม่ก็ท่าแถวหลังไปรษณีย์ฯ แถวตลาดทรัพย์สินฯ

ในปี ๒๔๗๒ ที่ ดร.บอม มาถ่ายภาพไว้ผมคิดว่าอาคารใหญ่ซ้ายมือ(ที่มีแบกะดินขายของอยู่ด้านหน้า และมีแพะเดินอยู่ใกล้ๆ)คือตลาดบ่อพลับครับ
จะเห็นว่ากำแพงเมืองรื้อออกหมดแล้วและกลายเป็นถนนนครนอกครับ ตลาดบ่อพลับมีลักษณะคล้ายเริ่มเสื่อมถอย  และคิดว่ารื้อออกหมดก่อนปี๒๔๗๘ ที่แผนที่ระบุว่าเป็นถนนลงไปถึงทะเลสาบครับ แต่คิดว่าท่าเรือยังอยู่และมีเรือขนผู้โดยสารหรือสินค้าเข้ามา เพราะในภาพของคุณ พรเลิศฯ
มีรถสองแถวยุคเก่าจอดกันอยู่ คล้ายว่าเป็นคิวรถโดยสารครับ
(รู้สึกน่าจะส่งภาพประกอบไม่ได้ครับ เนทที่ทำงานช้ามากๆ ถ้าไม่ได้ขอส่งเฉพาะข้อความ)

[หม่องวิน มอไซ]

ถ้าอย่างนั้น แสดงว่า คำว่า ตลาดบ่อพลับ ในแผนที่พิมพ์ปี ๒๕๐๓
คงจะ out-of-date แล้วนะครับ  ;)

[พี่แอ๊ด]

ถ้าเดินจากถนนพัทลุงไปทางทิศตะวันตกเจอเมืองจำลอง  จะเป็นโรงแรมเลควิวไม่ใช่หรือ

[หม่องวิน มอไซ]

โรงแรมเลคอินน์ น่าจะอยู่ถัดไปทางทิศใต้ แถวถนนนราธิวาสนะครับ  ::)

[คนเขารูปช้าง]

ภาพถ่ายทางอากาศบริเวณเหนือตลาดบ่อพลับจากสมุดภาพสงขลา ๒๕๕๑ ของพี่เอนก นาวิกมูล อีกภาพครับ
(ตัวตลาดอยู่มุมล่างซ้าย)