สลากกินแบ่ง ยุคเก่าเก็บ (หายาก)

[Thanakorn P.]

สลากกินแบ่งในอดีต

นักสะสมของเก่าหลายท่าน เมื่อมาพบปะสังสรรค์กัน ก็มักนำ ของสะสมมากมายหลายชนิดมาอวดกัน เพื่อโชว์ว่าของของใครจะเก่ากว่ากัน ของอขงใครจะสมบูรณ์ กว่ากัน หรือของของใครจะมีราคามากกว่ากัน ของสะสมที่ว่านั้นมากมายหลากหลายชนิด แล้วแต่ใครจะชอบ อะไร อาทิ เช่น บางคนชอบสะสมเครื่องกระเบื้อง เช่น ถ้วยโถโอชาม รวมไปถึงตุ่มมังกร อ่างบัว กระถาง บัวโถพลู เป็นต้น บางท่านก็ชอบสะสมเครื่องแก้วจำพวกคริสตอล แก้งเจียรนัยสีสดสวยหลากรูปทรงน่ารักหลายขนาด ซึ่งผลิตจากประเทศยุโรปเครื่องแก้วดังกล่าว ยังร่วมทั้งโถแป้ง ขวดน้ำสีเขียว แดง ส้ม เหลือง โถน้ำตาล โถปริก กรอปรูป ลูกบิดตู้ ปุ่มติดลิ้นชัก ถาดกระเบื้องสวยๆ มีลายกุหลาบ มีตัวหนังสือที่เป็นมงคลเช่น "เจริญ" ."สุขเจริญ"หรือชื่อสกุล ของผู้สั่งทำ อาทิ แอม,เอ,โมกุล,อับดุลราฮิม,นานา เป็นต้น ซึ่งของสะสมที่ว่านี้ปัจจุบันเริ่มเป็นของที่หายากขึ้นกว่าแต่ก่อนเพราะของ เก่ามีแต่จะแตกหัก ชำรุดเสียหายไป แต่ผู้ที่นิยมของเก่ารักการสะสมกลับทวีจำนวนขึ้นเป็นลำดับ อีกทั้งยังมีพ่อค้าจากต่างประเทศมากว้านซื้อของสะสมดังกล่าวกลับไปยังประเทศ ตน หรือนำไปค้าขายกำไรอีกต่อหนึ่ง เป็นเหตุให้ของสะสมในบ้านเราเหลือน้อยลงและราคาสูงขึ้นตามลำดับ

ของสะสมชนิดหนึ่งที่นักสะสมรุ่นเก่าชื่นชอบกันมากก็คือ สลากกินแบ่ง หรือ ลอตเตอรี่เก่า เนื่องจากสลากกินแบ่งเก่านั้น จะเสาะหามาสะสมไม่ยากและราคาไม่สูงนัก และข่าวที่สร้างความอือฮาให้แก่ประชาชนเมื่อเดือนสิงหาคม 2541 คือ หนังสือพิมพ์ไทยรัฐ ฉบับวันที่ 16 สิงหาคม 2541 ลงพาดหัวตัวไม้ว่า เจอแล้วลอตเตอรี่สมัย ร.6 สรุปเนื้อหาได้ว่า ในแผ่นดินพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัวรัชกาลที่6 คือ เมื่อประมาณ 80 ปีเศษมาแล้ว ได้มีการออกลอตเตอรี่เสือป่า ฉบับละ 1 บาท โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อจัดซื้ออาวุธปืน และเครื่องใช้ต่างๆ ในกิจการของกองเสือป่า ซึ่งล้นเกล้ารัชกาลที่ 6 ทรงก่อตั้งขึ้น สลากฉบับดังกล่าว มีรางวัลรวม 683 รางวัลเป็นเงิน 60,000 บาท และหักเข้าบำรุงกองเสือป่า 40,000 บาทลสกฉบับดังกล่าวเป็นที่ฮือฮากันมาก เพราะมีผู้เสนอขายเป็นราคาเลข 7 ตัว ซึ่งผู้เขียนได้ยินก็เกิดอาการขนลุกชันเพราะว่าคราดไม่ถึงว่าสลากเก่าๆ จะมีราคา แพงถึงขนาดนี้

ล็อตเตอรี่เสือป่าล้านบาท ประมาณปี พ.ศ.2463 สลากกินแบ่งในอดีตที่สนใจอีกชุดหนึ่งชื่อว่า สลากกินแบ่งชุดห้าตรา คือออกสลาก 5ชุด ๆ ละ 1 ตรา

ชุดตรางู
ชุดที่ 1 ชุดตรางู ออกเมื่อวันที่ 31 มกราคม 2479 เป็นสลากกินแบ่งบำรุงเทศบาลราคาฉบับราคาละ1 บาท แต่ละฉบับ ยังแบ่งออกเป็น 4 ส่วนๆ ส่วนละ 25 สตางค์ สลากจำหน่าย 500,000 ฉบับ มีราคา 267 รางวัล รางวัลที่1 80,000 บาท ส่วนรางวัลอื่นลดหลั่นกันไป

ชุดตรานาค
ชุดที่ 2 ตรานาค ออกเมื่อวันที่ 5 ธันวาคม 2479 เป็นสลากกินแบ่งบำรุงเทศบาล รูปนาคเล่นคลื่น ราคาฉบับละ 1 บาทแต่ละฉบับแบ่งออกเป็น 4 ส่วน ส่วนละ25 สตางค์ออกจำหน่าย 500,000 ฉบับ มี 267 รางวัล รางวัลที่1 เป็นเงิน 80,000 บาท ส่วนรางวัลอื่นลดหลั่นกันไป

ชุดตรานางมัจฉา
ชุดที่3 ชุดตรานางมัจฉา ออกเมื่อวันที่ 15 พฤศจิกายน 2480 เป็นสลากกินแบ่งบำรุงเทศบาล 1 ในชุด 5 ตราราคาฉบับละ 1 บาท แต่ละฉบับ แบ่งออกเป็น 4 ส่วน ส่วนละ 25 สตางค์ จำนวนจำนวนจำหน่ายจ่ายรางวัลเช่นเดียวกับชุดตรางูและชุดตรานาค

ชุดตราราชรถ
ชุดที่4 ตราราชรถ ออกเมื่อวันที่ 26 มีนาคม 2481 เป็นสลากกินแบ่งบำรุงเทศบาล หนึ่งในชุด ห้า ตราราคาฉบับละ 1 บาท แต่ละฉบับ แบ่งออกเป็น 4 ส่วน ส่วนละ 25 สตางค์ จำนวนจำนวนจำหน่ายจ่ายรางวัลเช่นเดียวกับชุดตรางูและชุดตรานาค และชุดตรานางมัจฉา

ชุดตราม้าอุปการ
ชุดที่5 ตราม้าอุปการ ออกเมื่อวันที่ 20 พฤศจิกายน 2481 เป็นสลากกินแบ่งบำรุงเทศบาล อยู่ในชุด ห้า ตราราคาฉบับละ 1 บาท แต่ละฉบับ แบ่งออกเป็น 4 ส่วน ส่วนละ 25 สตางค์ จำนวนจำนวนจำหน่ายและจ่ายรางวัลเช่นเดียวกับ สี่ชุดข้างต้น

สลากกินแบ่งงานรัฐธรรมนูญ พ.ศ.2483
สลากกินแบ่งดังกล่าวเป็นสลากที่ออกในงานฉลองรัฐธรรมนูญวันที่ 14 ธันวาคม 2483 ในยุคนั้น งานที่ ยิ่งใหญ่งานหนึ่งในรอบปี คือ งานฉลองรัฐธรรมนูญ ซึ่งจัดขึ้น ณ สวนลุมพินี และที่สืบทอดสนถึงทุกวันนี้ก็คือ งานประกวดนางสาวไทย ซึ่งจัดคู่กับงานฉลองรัฐธรรมนูญมาตลอด เพิ่งจะมาจัดการประกวดในงาน วชิรวุธานุสรณ์ เมื่อประมาณ 20 ปีเศษนี้เอง สลากกินแบ่งแลองรัฐธรรมนูญ จำหน่าย ฉบับละ 1 บาท พิมพ์ ออกจำหน่าย 100,000 ฉบับ

    * รางวัลที่ 1 เงินรางวัล 100,000 บาท
    * รางวัลที่ 2 มี 5รางวัลๆ ละ 50,000 บาท
    * รางวัลที่ เลขท้าย 3 ตัวหมุน 2 ครั้ง 1,600 รางวัล ๆ ละ 200 บาท
      รวมรางวัลทั้งสิ้น 1876 รางวัล รามเงิน 600,000 บาท

      สลากกินแบ่งรัฐบาลประจำเดือนกุมภาพันธ์ พ.ศ.2491 ฉบับเดียวมีสิทธิถูกรางวัล 2 ครั้ง
      สลากกินแบ่งที่ดูจะพิเศษ กว่าอันอื่นๆ กล่าวคือ ซื้อครั้งเดียว สามรถ ถูกได้2 ครั้ง สลากฉบับนี้ จะจำหน่ายในราคาฉบับละ 3 บาท กำหนดออกครั้งแรก วันที่ 10 กุมภาพันธ์ 2491 และออกครั้งที่ 2 วันที่ 11 กุมภาพันธ์ 2491 เรียกว่ามีสิทธิ์ ถูกรางวัล 2 ครั่ง 2 วันติดกันทีเดียวถ้าเป็นศัพท์ ในสมัยนี้ก้อเรียกว่า 2เด้ง รางวัลที่1 เงินรางวัล 120,000 บาท รางวัลที่ 2 มีรางวัลๆ ละ 20,000 บาท รางวัลเลขท้าย 3 ตัวหมุน 2 ครั้ง 1,600 รางวัลๆ 200 บาท รวมรางวัลทั้งสิ้น 1779 รางวัล รวมเงิน 700,000บาท นอกจากที่กล่าวมาแล้วยังมีสลากกินแบ่งที่ออกในวาระต่างๆ กัน อีกจำนวนมากซึ่งพอจะนำมาเล่า สู่กันฟังได้ ตามโควต้าหน้ากระดาษที่ได้มาจากท่าน บอกอ ลอตเตอรี่ ในโอกาสพิเศษที่ว่านี้ ได้แก่

      สลากกินแบ่งบำรุงเทศบาลตราเทวดา พ.ศ.2479
      ราคาจำหน่ายฉบับละ 1 บาท กำหนดออกวันที่ 8 เมษายน พ.ศ.2479

      ล็อตเตอรี่พิเศษรัฐบาลสยาม พ.ศ.2477
      ราคาจำหน่ายฉบับละ 2 บาท กำหนดออกเดือนตุลาคม พ.ศ.2477

      สลากกินแบ่งสถานกาสิโนของรัฐบาล พ.ศ. 2482
      ราคาจำหน่ายฉบับละ 1 บาท กำหนดออกวันอาทิตย์ที่ 1 ธันวาคม พ.ศ.2482

      สลากกินแบ่งบำรุงงานวันชาติ พ.ศ.2485
      ราคาจำหน่ายฉบับละ 1 บาท กำหนดออกภายในวันที่ 30 มิถุนายน พ.ศ.2485

      ในปัจจุบันนี้น้อยคนจะรู้ว่าเมื้อประมาณ 50-60 ปีที่แล้วเรามีวันชาติ คือวันที่ 24 มิถุนายน คือวันที่ ซึ่งจะมีเพลงปลุกใจของหลวงเรา มีวันชาติ คือวันที่ 24 มิถุนายน ซึ่งจะมรเพลงปลุกใจของหลวงวิจิตรวาทการ เปิดกระหึ่มวันละหลายเวลา เพลงนั้นขึ้นต้นว่า ยี่สิบสี่มิถุนายนมาบรรจบ คำนึงน้อมจิตรอธิษฐาน... ผู้เขียนจำได้ว่า เมื่อประมาณปี พ.ศ.2490 ผู้เขียนยังเป็นเด็กนักเรียนชั้นประถมอยู่โรงเรียนวัดราชสิทธาราม เจริญพาสน์จะต้องยืนร้องเพลงชาติที่ว่านี้ในตอน 08.30น.หน้าเสาธงชาติทุกวัน และยังจำเนื้อเพลงที่ว่าได้จนถึงบัดนี้

      สลากกินแบ่งรัฐบาลไทย บำรุงงานวันกาชาด พ.ศ.2486
      เป็นสลากที่ออกในวาระพิเศษเพื่อหาเงินบำรุงงานวันชาติ 24 มิถุนายน 2486 กำหนดออกวันที่ 30 มิถุนายน พ.ศ.2486 ราคาจำหน่าย ฉบับละ 1 บาท

      สลากกินแบ่งรัฐธรรมนูญแห่งสยาม พ.ศ.2476
      เป็นสลากที่ออกในวาระพิเศษเพื่อหาเงินจัดวานฉลองวันรัฐธรรมนูญ เมื่อปี พ.ศ. 2476 กำหนดออกวันที่ 12 ธันวาคม พ.ศ.2476 ราคาจำหน่าย ฉบับละ 1 บาท หมายเหตุ : ภาพสลากส่วนใหญ่ได้รับความอนุเคราะห์จาก คุณเฉลิมศักดิ์ รามโกมุท แห่งบ้านมรดกไทย ริมคลองโอ่งอ่าง ตรงข้ามวัดเพทธิดาราม กทม.พ.ต.ท.อารักษ์ รามโกมุท ผู้เรียบเรียง

[Thanakorn P.]

ต่อ

[หม่องวิน มอไซ]

มีตราต่าง ๆ แปลกดี
แต่ผมชอบเสือป่าครับ ภาพล่างสุด
ตราเสือ สวยดีครับ  ;D

นี่ถ้าเก็บล็อตเตอรี่ที่ซื้อตอนเด็ก ๆ ไว้ถึงตอนนี้ก็เก่าแล้ว
เสียดาย ทิ้งหมดเลย

[Singoraman]

อยากเห็นสลากที่ออกในเมืองสงขลา หรือภูมิภาคอื่น ๆ บ้าง
เช่น
สลากงานกาชาด เป็นต้น

[ลูกแมวตาดำๆ]

สลากงานกาชาดยุดสองปีที่แล้วผมเคยซื้อแต่ต้องไปค้นหาที่บ้านก่อนครับว่ายังอยู่ไหม

[Singoraman]

ขอบคุณครับ
บันทึกจากสิ่งเหล่านี้จะช่วยให้เราเห็นความเคลื่อนไหวภายในท้องถิ่นได้