สงขลาสำรวจฉลากไม่พบป้าย"รับคืนกระเช้าของขวัญ ๒๘ ก.พ.๕๗" ตามประกาศ

[ทีมงานประชาสัมพันธ์]

สงขลาสำรวจฉลากไม่พบรับคืนกระเช้าของขวัญ ๒๘ก.พ.๕๗ ตามประกาศ!!!

สมาคมผู้บริโภคสงขลาได้สำรวจกระเช้าของขวัญปีใหม่ในพื้นที่ อำเภอหาดใหญ่ พบร้านค้าปลีกที่เป็นร้านค้าย่อยยังขาดมาตรฐานตามประกาศกระทรวงสาธารณสุขเรื่องกระเช้าของขวัญซึ่งมีผลบังคับใช้ตั้งแต่ ๑๕ ธันวาคม ๒๕๕๓ พบว่าฉลากรวมไม่แสดงวันที่รับเปลี่ยนหรือคืนสินค้าหากไม่พึงพอใจได้ภายในวันที่ ๒๘ ก.พ.๒๕๕๗ และ ขนาดตัวอักษรมีขนาดเล็กกว่า ๑๖ห้างท้องถิ่นใช้เขียนด้วยลายมือ !!!เสนอให้องค์กรท้องถิ่นเป็นเจ้าภาพกำกับใกล้ชิดสนับสนุนผู้ค้าที่รับผิดชอบตลอดทั้งปีไม่เจาะจงเฉพาะช่วงปีใหม่เนื่องจากมีการจำหน่ายกระเช้าของขวัญตลอดปี   

   ทั้งนี้สมาคมฯตั้งข้อสังเกตว่า เทศบาลนครหาดใหญ่ จะมีส่วนสำคัญในการกำกับดูแลโดยควรเป็นเจ้าภาพหลักร่วมกับสำนักงานสาธารณสุขจังหวัด สำนักงานคณะอนุกรรมการคุ้มครองผู้บริโภคจังหวัด พาณิชย์จังหวัดโดยพบตัวอย่างจากการดำเนินงานของกรุงเทพมหานครได้ดำเนินโครงการดูแลเข้มงวดเกี่ยวกับการจัดและจำหน่ายกระเช้าของขวัญของกรุงเทพมหานคร ๒๕๕๗ เพื่อควบคุมการจัดจำหน่ายกระเช้าของในช่วงเทศกาลปีใหม่ ซึ่งดำเนินการมาอย่างต่อเนื่องตั้งแต่ปี ๒๕๔๖ ถึงปัจจุบันและจะมีการตรวจประเมินและรายงานผลอีกครั้งภายในวันที่ ๕ มีนาคม ๒๕๕๗  โดยมีการสนับสนุนตราสัญลักษณ์ของกรุงเทพมหานครเป็นแรงจูงใจผู้ประกอบการให้จัดทำกระเช้าที่มีคุณภาพ โดยเฉพาะอย่างยิ่งสินค้าที่ใส่ในกระเช้าส่วนใหญ่เป็นอาหาร ผลิตภัณฑ์สุขภาพ เครื่องสำอาง จึงควรเข้มงวดฉลากกำกับในการให้ข้อมูลที่รับผิดชอบต่อผู้บริโภค ซึ่งจะป้องกันปัญหาผลกระทบจากสินค้าไม่ได้มาตรฐานหมดอายุในภายหลังได้   

จากการสำรวจกระเช้าของขวัญปีใหม่ในพื้นที่ อำเภอหาดใหญ่ จังหวัดสงขลาระหว่างวันที่  ๒๗-๒๘ ธันวาคม ๒๕๕๖ จำนวน ๑๘ รายการในห้างร้านค้าปลีก ๑๑ แห่งดังนี้
•   ห้างสรรพสินค้าสมัยใหม่ ได้แก่ เทสโก้ โลตัส ,บิ๊กซีเอ๊กซ์ตร้า
•   ห้างท้องถิ่น ได้แก่ โรบินสัน ,ไดอาน่า ,เคแอนด์เค,โว๊ค
•   ร้านค้าปลีก ส่วนใหญ่เป็น ร้านขายผลิตภัณฑ์สุขภาพ ได้แก่ ร้านธรรมชาติ ,ร้านสุขภาพ ,ร้านเฮลท์ตี้มาร์ท,ตลาดนัดสุขภาพ

โดยมีเกณฑ์ในการสำรวจตามประกาศดังนี้
1.   แสดงวันหมดอายุสินค้าทุกชนิด
2.   ต้องเป็นสินค้าก่อนวันหมดอายุอย่างน้อย ๖ เดือน
3.   แสดง ขนาด น้ำหนักต่อหน่วย ปริมาณการบรรจุ
4.   แสดงราคารวมสุทธิ และ ค่าภาชนะตกแต่งที่นำมาบรรจุ
5.   แสดงตราสัญลักษณ์ของห้างหรือชื่อสถานประกอบการ    
6.   แสดงวันที่รับเปลี่ยนหรือคืนสินค้าหากไม่พึงพอใจ  ได้ภายในวันที่ ๒๘ ก.พ.๒๕๕๗
7.   ขนาดตัวอักษรไม่น้อยกว่า 16
สำหรับกระเช้าผลไม้สด  จะมีการบอกราคารายละเอียดของผลไม้แต่ละชนิด และ ราคารวมทั้งกระเช้า

[attach=1]

กระเช้าของขวัญ คนซื้อไม่ได้ใช้ คนใช้ไม่ได้ซื้อ ฉลากสำคัญมากหากต้องมีการคืนสินค้า

เบื้องต้นพบว่าเกณฑ์แสดงวันหมดอายุ ขนาด น้ำหนัก ปริมาณการบรรจุรวมถึงระบุราคาอุปกรณ์การจัดกระเช้าไม่มีปัญหา แต่ในกลุ่มกระเช้าสำเร็จรูปที่เป็นสินค้าในกลุ่มซุปไก่และผลิตภัณฑ์เสริมอาหารที่จัดทำจากบริษัทและมีฉลากกำกับติดหลังกระเช้าจะไม่มีข้อมูลแสดงวันที่รับเปลี่ยนหรือคืนสินค้าหากไม่พึงพอใจ  ได้ภายในวันที่ ๒๘ ก.พ.๒๕๕๗ ขณะที่พบว่ากระเช้าซึ่งได้รับการจัดทำจากผู้ประกอบการที่ระบุตราสัญลักษณ์ชัดเจน เช่น ผลิตภัณฑ์วิสาหกิจชุมชนบ้านพุแค หรือกระเช้า Blue Elephant จะมีการใช้ฉลากและป้ายกำกับที่ครบถ้วนกว่า

เนื่องจากกระเช้าของขวัญมีการจัดสินค้ารวมกันหลายรายการจึงต้องมีการจัดทำฉลากรวม จากการสำรวจพบว่าห้างสรรรพสินค้าสมัยใหม่จะมีระบบการจัดกระเช้า และการใช้ฉลากกำกับที่หลากหลาย คือ  ใน 1 กระเช้าจะมี 3 ป้าย ได้แก่

1)   ฉลากแจ้งราคารวมสุทธิ
2)   ฉลากรวมแจ้งราคารายการสินค้าแต่ละชนิด  คือ ราคาสินค้าแต่ละชนิด  ราคารวมทั้งกระเช้า  ราคาค่าจัดกระเช้า  และวันหมดอายุ  วันเปลี่ยนสินค้า แจ้งวันหมดอายุของรายการสินค้าและบอกถึงสินค้าที่หมดอายุก่อน
3)   ฉลากชื่อบริษัทผู้จัดทำ จัดจำหน่าย
   ซึ่งปัจจุบันมูลค่าตลาดกระเช้าของขวัญช่วงปีใหม่อยู่ที่ 1,200 ล้านบาท ทำให้มีผู้ค้าที่เป็นผู้จัดทำกระเช้าสำเร็จรูปหลากหลายมากขึ้น โดยราคากระเช้ามีตั้งแต่ 100 กว่าบาทถึงมากกว่า3000 บาท และเป็นการซื้อฝากผู้อื่นที่ไม่สะดวกในการนำสินค้าไปแลกคืนหากมีปัญหา ดังนั้นการกำกับฉลากและป้ายรวมถึงการกำหนดการรับคืนสินค้า ระบุผู้จัดทำจัดจำหน่ายจึงจำเป็นอย่างยิ่ง   
   
มีการเปลี่ยนแปลงจัดทำป้ายกำกับดีขึ้นแต่ไม่บอกวันรับเปลี่ยนคืนสินค้า

นอกจากการจัดทำโดยผู้ประกอบการรายใหญ่แล้ว ผู้ประกอบการท้องถิ่นทั้งห้างใหญ่และร้านค้าย่อยโดยเฉพาะร้านสุขภาพก็เป็นแหล่งใหญ่ในกระจายกระเช้าในช่วงปีใหม่ที่สำคัญและเป็นการจำหน่ายกระเช้าตลอดปี

ทั้งนี้สมาคมผู้บริโภคสงขลาใช้ข้อมูลการสำรวจปลายปี ๒๕๕๕ โดยเปรียบเทียบกับข้อมูลการสำรวจปลายปี ๒๕๕๖ พบว่าร้านซุปเปอร์สโตร์ทอปส์ ได้แก่ ห้างท็อปโรบินสัน , ห้างท็อปไดอาน่า  จะมีมาตรฐานของการติดฉลากกระเช้าที่ครบถ้วนสมบูรณ์ ตามประกาศของ อย.เนื่องจากมีการจัดการตั้งแต่ต้นทางอย่างเป็นระบบ ขณะที่ห้างท้องถิ่นได้แก่ห้างเคแอนด์เค ใช้การเขียนด้วยลายมือบนฉลากกระดาษ A4 บอกรายละเอียดสินค้า ทั้งกระเช้า ราคาแต่ละชนิด น้ำหนัก ราคารวมสุทธิ ราคาของตกแต่ง  บอกวันหมดอายุของสินค้าแต่ละชนิดที่บรรจุ  แต่ไม่บอกวันรับเปลี่ยนคืนสินค้า  ขนาดตัวอักษรเล็กกว่า 16 และโว้ค ซุปเปอร์มาร์เก็ต  จากปีที่แล้วไม่มีการติดฉลาก ปีนี้มีการเขียนบอกฉลากสินค้าทุกรายการที่บรรจุ ราคาแต่ละชนิด น้ำหนัก  ราคารวมสุทธิ ราคาของตกแต่ง บอกวันหมดอายุของสินค้าแต่ละชนิดที่บรรจุแต่ไม่บอกวันรับเปลี่ยนคืนสินค้า

ทั้งนี้ร้านย่อยค้าปลีกได้แก่ร้านธรรมชาติ และร้านสุขภาพ มีการพัฒนาเขียนฉลากบอกรายละเอียดของสินค้า ราคาสินค้าที่บรรจุแต่ละชิ้น  ราคาค่าจัดกระเช้า ราคากระเช้า แต่ไม่มีการบอกถึงวันหมดอายุของสินค้า และไม่บอกถึงวันแลกเปลี่ยนคืนสินค้าร้านเฮลท์ตี้มาร์ท ตลาดนัดสุขภาพ  มีการเขียนรายละเอียดราคา วันหมดอายุของสินค้า แต่ไม่บอกวันรับแลกเปลี่ยนสินค้าและขนาดของสินค้า  ที่น่าสังเกต คือ มาตรฐานของกระเช้าที่บอกรายละเอียด ไม่เหมือนกันทุกกระเช้าบางกระเช้าไม่มีบอกรายละเอียด นอกจากบอก ราคารวมทั้งกระเช้า เนื่องจากมีการรับกระเช้าสำเร็จรูปจากผู้ประกอบการผลิตภัณฑ์สุขภาพที่หลากหลาย และบางส่วนก็เป็นการจัดกระเช้าเอง

[attach=2]

หน่วยกำกับหลักคือท้องถิ่นควรร่วมมือกับ สสจ.สคบ.และพาณิชย์จังหวัด

สินค้าประเภทกระเช้าหรือชุดของขวัญมีความเฉพาะคือต้องมีหลายหน่วยงานร่วมมือกันดูแล คือ สคบ.กำกับฉลาก   พาณิชย์จังหวัด กำกับราคา สสจ.กำกับเรื่องผลิตภัณฑ์อาหารเครื่องสำอาง โดยมาตรการที่ชัดเจนคือการออกตรวจ แต่สิ่งที่สำคัญคือการสนับสนุนให้ผู้ประกอบการมีความรู้ในการจัดทำฉลากและป้ายให้มีข้อมูลที่ครบถ้วน

การกำกับกระเช้าของขวัญช่วงปีใหม่ควรดำเนินการล่วงหน้าอย่างน้อยสามเดือนก่อนสิ้นปี และควรมีการออกตรวจเพื่อติดตามเงื่อนไขการรับคืนกระเช้าอีกครั้งตามประกาศคือภายใน๒๘ ก.พ. ๒๕๕๗ อย่างไรก็ตามสิ่งสำคัญที่สมาคมฯพบคือการสนับสนุนให้ผู้ประกอบการเกิดมีความพร้อมและเต็มใจในการจัดทำฉลาก

มาตรการที่น่าสนใจที่เป็นตัวอย่างของกรุงเทพมหานครคือการกำกับพื้นที่จัดกระเช้าโดยให้ผู้ประกอบการติดป้ายประกาศข้อความ "หากผู้บริโภคไม่พึงพอใจในคุณภาพสินค้าให้นำมาแลกเปลี่ยน หรือคืนได้ภายในวันที่ 28 กุมภาพันธ์ 2557" และขอความร่วมมือติดป้ายข้อความ "กระเช้าของขวัญนี้ได้เข้าร่วมโครงการการควบคุมคุณภาพสินค้าของกรุงเทพมหานครในการจัดและจำหน่ายกระเช้าของขวัญในช่วงเทศกาลปีใหม่ 2557"โดยสำนักอนามัย กรุงเทพมหานครจะประกาศล่วงหน้าให้ห้างร้านสมัครร่วมโครงการการจัดและจำหน่ายกระเช้าของขวัญปีใหม่ของกรุงเทพมหานครโดยมีการออกตราสัญลักษณ์ของกรุงเทพมหานครกำกับในป้ายเพื่อเป็นการการันตีให้ด้วย นับเป็นการคุ้มครองผู้บริโภคและสร้างความมั่นใจให้ประชาชนตามโครงการกรุงเทพเมืองอาหารปลอดภัย

ส่วนมาตรการลงโทษเมื่อมีการตรวจพบว่าห้างสรรพสินค้าหรือรร้านใดไม่ปฏิบัติตามหลักเกณฑ์ประกาศ ก็ควรเป็นการเตือนก่อน และเปรียบเทียบปรับร้อยละ 10 ของอัตราโทษสูงสุด คือปรับ 3,000 บาท หากพบทำผิดครั้งที่ 2 จะเพิ่มเป็นร้อยละ 50 และครั้งที่ 3 จะเพิ่มเป็นร้อยละ 100 คือปรับเต็ม 30,000 บาท   

กระเช้าของขวัญคุณภาพ...เมืองหาดใหญ่หัวเมืองเศรษฐกิจที่ต้องสร้างความน่าเชื่อถือ

โดยสมาคมผู้บริโภคสงขลาจะนำข้อมูลจากการสำรวจและแนวปฏิบัติของกรุงเทพมหานคร เพื่อจัดทำข้อเสนอหน่วยงานที่เกี่ยวข้องในพื้นที่ได้แก่ เทศบาลนครหาดใหญ่ สคบ. สสจ. พาณิชย์จังหวัดสงขลา รวมถึงผู้ประกอบการที่สนใจ ได้ร่วมกันพัฒนาแนวทางจากเดิมที่มีการออกตรวจกระเช้าเป็นประจำทุกปีอยู่แล้ว ให้เกิดความร่วมมือและพัฒนาฉลากป้ายกำกับที่เป็นข้อมูลในการเลือกกระเช้าอย่างมีคุณภาพ รวมถึงเป็นการสนับสนุนนโยบายอาหารปลอดภัยเมืองหาดใหญ่ซึ่งเป็นหัวเมืองใหญ่ด้านการท่องเที่ยวและการค้าให้เป็นที่ยอมรับน่าเชื่อถือต่อไป

ข้อมูลและที่มาจาก สมาคมผู้บริโภคสงขลา