อินโฟกราฟิกส์...สื่อทางเลือกใหม่ของคนไทยในยุคที่อ่านหนังสือน้อยลง

[ทีมงานประชาสัมพันธ์]

INFOGRAFHIC สื่อทางเลือกรูปแบบใหม่ โดย อาจารย์ คมวิทย์ สุรชาติ อาจารย์ประจำสาขาวิชาเทคโนโลยีสารสนเทศและการสื่อสาร คณะวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์


"เด็กไทยอ่านหนังสือปีละ 2-5 เล่ม เวียดนามอ่านมากกว่าคนไทยถึง 10 เท่า" นั้นคือ พาดหัวข่าวในหนังสือพิมพ์ประชาชาติธุรกิจที่ตอกย้ำถึงสถิติอันน่าเป็นห่วงของเด็กไทยกับการอ่านหนังสือ ที่ยิ่งไปกว่านั้นเคยมีการเปิดเผยสถิติที่ทำให้กระแสเรื่องนี้เป็นที่ฮือฮาอยู่ตามหน้าหนังสือพิมพ์และข่าวโทรทัศน์อยู่หลายวันติดกัน "คนไทยอ่านหนังสือแค่ปีละ 7-8 บรรทัด" ปัญหาเรื่องการอ่านหนังสือน้อยลงของคนไทยถือว่าเป็นปัญหาวิกฤตที่ทวีความรุนแรงขึ้นเรื่อย ๆ ทุกปี

[attach=4]

หนังสือพิมพ์ผู้จัดการออนไลน์ได้เผยแพร่อินโฟกราฟิกส์สถิติการอ่านหนังสือของคนไทยในช่วงปี 2551-2554 ทุก ๆ ปี คนไทยจะอ่านหนังสือน้อยลงเรื่อย ๆ เฉลี่ยปีละ 3-4 นาที นอกจากนี้มีคนกว่า 9 ล้านคนให้เหตุผลว่าไม่ชอบอ่านหนังสือ ส่วนอีกกว่า 6 ล้านคนให้เหตุผลสั้น ๆ ว่าไม่มีเวลาอ่าน ปัญหาการอ่านหนังสือน้อยลงควรจะถูกให้ความสำคัญและแก้ไขโดยเร็ว ก่อนที่จะทวีความรุนแรงขึ้นอีกเรื่อย ๆ

มีนักวิจัย นักการศึกษาจำนวนมากให้ความสำคัญกับปัญหาเรื่องนี้ หลาย ๆ คนมีการนำเสนอทางออกในรูปแบบที่แตกต่างกันไป มีหลาย ๆ ท่านเห็นตรงกันว่า หนังสือควรจะปรับตัวเองให้เข้ากับคน มิใช่ให้คนปรับตัวเข้ากับหนังสือ ที่กล่าวไปเช่นนั้นก็เพราะว่า ปัจจุบันเป็นยุคที่มีการแข่งขันทางเทคโนโลยีค่อนข้างมาก และเทคโนโลยีมีแต่จะก้าวไปข้างหน้า มิได้หวนย้อนกลับ สื่อสิ่งพิมพ์เองก็ควรทำเช่นเดียวกัน นั้นคือทำตัวเองให้น่าสนใจมากขึ้น ทำให้เป็นจุดเด่น ทำให้คนสนใจที่จะติดตามอ่าน อินโฟกราฟิกส์ก็ได้ถือกำเนิดขึ้นมาเพื่อเป็นทางเลือกและจุดประกายความสนใจให้กับผู้อ่านที่จะค้นคว้าเพิ่มเติมและอ่านหนังสือมากขึ้น

อินโฟกราฟิกส์ (อังกฤษ: infographics)หรือ อินฟอร์เมชันกราฟิกส์ (อังกฤษ: information graphics) เป็นการแสดงผลของข้อมูลหรือความรู้โดยภาพที่อ่านและเข้าใจง่ายโดยเป็นการย่อยข้อมูลทางสถิติ ความรู้ทางวิทยาศาสตร์ หรือความรู้อื่นๆ ให้เหลือแต่ใจความสำคัญ เพื่อใช้ในการจุดประกายให้ผู้อ่านสนใจและตระหนักถึงความสำคัญของสารที่ต้องการจะสื่อ ในปัจจุบันอินโฟกราฟิกส์เป็นสื่อที่นิยมกันอย่างแพร่หลายในสื่อสังคมออนไลน์อย่างเฟซบุค องค์กรต่าง ๆ ทั้งองค์กรที่แสวงหาผลกำไรและไม่แสวงหาผลกำไรได้เล็งเห็นถึงช่องทางในการประชาสัมพันธ์และเข้าถึงผู้อ่านได้อย่างอิสระผ่านช่องทางนี้ เพราะการทำอินโฟกราฟิกส์ขึ้นมานั้นใช้ค่าใช้จ่ายไม่มาก แต่ได้การตอบรับที่ดีจากผู้ใช้งาน ศัพท์ที่นักอินโฟกราฟิกส์ใช้นั้น เรามักจะเรียกว่า "จุดติด" เหมือนกับเป็นการจุดไฟในทุ่งนาที่ร้างว่างเปล่า เพียงแต่จุดไฟเบา ๆ ภายในเวลาไม่นานไฟนี้ก็สามารถลามไปทั้งทุ่งได้ แต่ในทางการศึกษานั้น ยังไม่มีใครนำเอาอินโฟกราฟิกส์มาใช้อย่างจริงจัง ทั้ง ๆ ที่อินโฟกราฟิกส์เปรียบเสมือนอาวุธที่ทรงอานุภาพและทำให้ผู้อ่านสามารถจดจำเรื่องที่ต้องการนำเสนอได้นานกว่าการใช้เพียงข้อความเพียงอย่างเดียว อีกทั้งยังสามารถใช้ประชาสัมพันธ์และให้ความรู้ผลงานการวิจัยที่ต้องการจะเผยแพร่ไปยังชุมชน

สำหรับในคณะวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์ สาขาเทคโนโลยีสารสนเทศและการสื่อสาร(ICT)ได้มีโครงการนำร่องในการนำอินโฟกราฟิกส์มาใช้ในการเรียนการสอนและการประชาสัมพันธ์หลักสูตร ซึ่งได้รับการตอบรับจากนักเรียน นักศึกษาเป็นอย่างดี

เนื่องจากอินโฟกราฟิกส์สามารถเข้าถึงผู้อ่านได้ทุกวัย โดยเฉพาะวัยเรียนที่เป็นส่วนมากจะถูกเทคโนโลยีครอบงำ และไม่ชอบที่จะติดตามหรืออ่านหนังสืออีกต่อไป การนำอินโฟกราฟิกส์มาใช้คงมิใช่ทางแก้ปัญหาที่สามารถแก้ปัญหาได้เบ็ดเสร็จ แต่เป็นแนวทางการแก้ปัญหาที่สามารถจุดประกายให้คนกลับมาเริ่มอ่านกันอีกครั้ง โดยเริ่มจากจุดที่น่าสนใจ แล้วค่อย ๆ เจาะลึกลงไปในรายละเอียด

ตัวอย่างการนำเสนอข้อมูลงานวิจัยด้วยอินโฟกราฟิกส์ นั้นคือ 'ผลวิจัยชี้พืชกระท่อมช่วยลดอาการลงแดงจากสารเสพติด' ซึ่งผู้วิจัยได้นำเสนอเป็นบทความทางวิชาการที่นำเสนอถึงเรื่องราวการลดอาการลงแดงโดยใช้ใบกระท่อม ส่วนการนำเสนอในรูปแบบอินโฟกราฟิกส์ของงานวิจัยนี้นั้นถูกย่อยให้เหลือรายละเอียดที่สะดุดตา น่าสนใจ เพื่อให้ผู้อ่านอยากรู้เพิ่มเติมมากขึ้นนั่นเอง ข้อมูลที่แสดงให้เห็นในอินโฟกราฟิกส์ถูกย่อยจากบทความวิชาการ 4 หน้า ให้อยู่ในรูปแบบของรูปภาพและแผนภูมิแท่งดังภาพประกอบด้านล่างนี้

[attach=2]

นอกจากนี้ยังมีตัวอย่างการนำเสนอผลงานการพัฒนาแอพพิลเคชันบอกเวลาและทิศละหมาด ซึ่งพัฒนาโดยนักศึกษาชั้นปีที่ 4 สาขาเทคโนโลยีสารสนเทศและการสื่อสาร อินโฟกราฟิกส์ถูกเลือกใช้เป็นเครื่องมือในการโฆษณา ประชาสัมพันธ์ รวมถึงให้ความรู้กับผู้อ่านได้เป็นอย่างดี

[attach=3]

อินโฟกราฟิกส์ถือเป็นสื่อทางเลือกใหม่ในยุคที่โลกก้าวไกลและพัฒนาไปกับเทคโนโลยี นั่นทำให้ผู้คนเริ่มมีแนวคิดและทัศนคติในการเข้าถึงสื่อเปลี่ยนไปตามปัจจัยเหล่านี้ด้วย เพื่อให้ก้าวทันกับการเปลี่ยนแปลงสื่อเองก็ควรมีการปรับรูปแบบการนำเสนอข้อมูลให้น่าสนใจ น่าดึงดูดและน่าติดตาม อินโฟกราฟิกส์จึงถือเป็นสื่อทางเลือกใหม่ที่จะทำให้คนไทยหันกลับมาสนใจการอ่านหนังสือมากขึ้นกว่าเดิม 

[jomlight]

เป็นหนทางเลือกใหม่จริงๆครับ สารน่ารู้ดีเยี่ยม