คลองบางกล่ำ กับการพัฒนาสู่ขุมทรัพย์การท่องเที่ยวเชิงนิเวศผ่านแคมเปญสงขลามหาสนุก

[ทีมงานบ้านเรา]

[attach=1]

ศูนย์ข่าวบ้านเรา.-จังหวัดสงขลายุคผู้ว่าฯทรงพล เป็นปีแห่งการเดินหน้าส่งเสริมเศรษฐกิจและการท่องเที่ยวอย่างแท้จริง เจ้าของแคมเปญท่องเที่ยวนครศรีดี๊ดี และแคมเปญกระบี่เมืองต้องมา ครั้งเดียวไม่เคยพอ และในวันนี้กำตำแหน่งแม่ทัพใหญ่ของสงขลาก็ได้ประกาศ 15 วาระสงขลา พร้อมผลักดันสู่การปฏิบัติอย่างรวดเร็วนับตั้งแต่เริ่มมารับตำแหน่งผู้ว่าราชการจังหวัดสงขลา 1 ตุลาคม 2558

1 ใน 15 วาระสงขลา นั่นคือแคมเปญส่งเสริมการท่องเที่ยวสงขลามหาสนุก ที่มีการเดินหน้าเยี่ยมชมและพัฒนาแหล่งเที่ยวต่างๆ อย่างต่อเนื่องในหลายพื้นที่โดยเฉพาะในตัวเมืองสงขลา และอีกหนึ่งพื้นที่ที่กำลังได้รับการพัฒนาด้านการท่องเที่ยวเป็นพิเศษคงหนีไม่พ้นคลองบางกล่ำ สายคลองที่เป็นเสมือนแขนของทะเลสาบสงขลา ยื่นเข้ามาเป็นแนวกั้นระหว่างอำเภอบางกล่ำและอำเภอควนเนียง คลองสายนี้ได้ชื่อว่าเป็นคลองที่สะอาดและมีความอุดมสมบูรณ์ที่สุดสายหนึ่งของจังหวัดสงขลา เป็นคลองสามน้ำ (จืด กร่อย เค็ม) ปลาในสายคลองบางกล่ำจึงได้ชื่อว่าเป็นปลาที่อร่อยที่สุดแห่งหนึ่งของสงขลา

อำเภอบางกล่ำ เป็นอำเภอน้องใหม่ที่แยกออกจากหาดใหญ่ พื้นที่ส่วนใหญ่ของบางกล่ำอยู่ใกล้เมืองหาดใหญ่มากกว่าหลายตำบลในหาดใหญ่เสียอีก บางกล่ำ มีมนต์เสน่ห์ความเป็นถิ่นธรรมชาติมีความอุดมสมบูรณ์จากการเป็นพื้นที่ริมทะสาบและปลายน้ำคลองอู่ตะเภา วันนี้การขยายตัวของเมืองหาดใหญ่ได้ก่ออานสงค์ให้หลายธุรกิจย้ายหลักปักฐานไปในเขตบางกล่ำ โดยเฉพาะริมถนนที่ทอดยาวรวมหลายสิบกิโลของสายเอเชีย ลพบุรีราเมศวร์ และสนามบินพาณิชย์ บางกล่ำมี 4 ตำบล คือบางกล่ำ บ้านหาร แม่ทอม และท่าช้าง อำเภอนี้มีอีกสิ่งที่แปลกคือเกินครึ่งของพื้นที่ทั้งอำเภอเป็นเขตตำบลท่าช้าง

พูดถึงโครงการใหญ่ภายใต้การผลักดันของผู้ว่าราชการจังหวัดสงขลา นายทรงพล สวาสดิ์ธรรม นั่นคือแคมเปญสงขลามหาสนุก และคลองสวยน้ำใส ที่ใช้คลองบางกล่ำเป็นพื้นที่โครงการนำร่อง และมีโครงการใหญ่คือการปรับปรุงท่าน้ำวัดบางหยี สู่การเป็นตลาดริมน้ำวิถีไทยคลองบางกล่ำ โดยในเบื้องต้ทราบมาว่าโครงการนี้มีการอนุมัติงบประมาณ 15 ล้านบาทในปี 59 และอีก 15 ล้านบาทในปี 60 ในการสร้างตลาดริมน้ำที่คลองบางกล่ำ มุ่งหวังให้พื้นที่แห่งนี้เป็นตลาดวิถีไทยใกล้เมืองหาดใหญ่ เป็นศูนย์รวมสินค้าจากทะเสลาบสงขลา คลองบางกล่ำ สินค้าโอทอป ภูมิปัญญาชาวบ้าน และสิ้นค้าท้องถิ่นชุดชนิด

[attach=2]
พื้นที่ริมคลองบางกล่ำที่ท่าน้ำวัดบางหยี ยังเป็นพื้นที่สำคัญในการจัดงานแข่งขันเรือยาวประเพณีจังหวัดสงขลา ที่จัดมายาวนานต่อเนื่องร่วม 20 ปี และเป็นงานแข่งเรือชิงถ้วยพระราชทานที่ยิ่งใหญ่ที่สุดของจังหวัดสงขลาอีกด้วย นอกจากผู้ว่าฯ ทรงพล แล้วบางกล่ำยังได้นายอำเภอนักพัฒนาอย่างนายสุวรรณ ช่วยนุกูล ที่ดูเหมือนจะมาตั้งหลักปักฐานเป็นลูกบางกล่ำเต็มตัวเมื่อเกษียณอายุราชการ แรงประสานจากผู้นำท้องที่สู่ผู้นำท้องถิ่นที่มีความเข้มแข็งเป็นทุนเดิมและมีมนต์เสน่ห์ของพื้นที่เป็นส่วนเติมเต็มให้บางกล่ำเป็นเพชรเม็ดงามที่กำลังได้รับการเจียระไนสู่สายตาสาธารณชนในเร็ววันนี้

อีกหนึ่งโครงการที่ได้รับการพัฒนา นั่นคือโครงการปรับปรุงสะพานแขวนคลองบางกล่ำ บริเวณหลังสถานีรถไฟบางกล่ำ ซึ่งเป็นสะพานแขวนสะลิงพื้นไม้ ที่ชาวบ้านในอดีตร่วมกันสร้างขึ้นเพื่อเป็นทางเดินไปยังสถานีรถไฟและตัวอำเภอบางกล่ำ โดยข้ามได้เฉพาะคนเดิม รถจักรยาน และจักรยานยนต์เท่านั้น สะพานในตำนานแห่งนี้กำลังจะได้รับการปรับปรุงด้วยงบประมาณเกือบ 2 ล้านบาท

จากแคมเปญการพัฒนาที่เห็นเป็นรูปธรรมมากยิ่งขึ้นทำให้วันนี้เศรษฐกิจริมคลองบางกล่ำ กำลังกลับมาเฟื่องฟูอีกครั้ง โดยเจ้าแรกคงต้องยกให้บ้านทางไท โฮมสเตย์ ของนายวิชาญ ช่วยชูใจ นักข่าวท้องถิ่นชื่อดังที่ไปเป็นเขยบางกล่ำ และสร้างบ้านพักก่อนขยับเป็นโฮมสเตย์ รวมถึงการล่องเรือท่องเที่ยวคลองบางกล่ำที่มีชื่อเสียงในวันนี้ ยังมีร้านพี่มาด ร้านเก่าแก่เชิงสะพานบางหยี ที่ขายมายาวนนานและมีที่นั่งเป็นเรือนแพในคลองบางกล่ำ ร้านบ้านนายช่าง บ้านดินเผาบางกล่ำ รวมถึงศิลปินดังอย่างแสง ธรรมดา ก็ไปตั้งหลักที่ริมคลองบางกล่ำด้วย

สงขลามหาสนุก กำลังผลักดันให้คลองบางกล่ำเป็นที่รู้จักและเป็นแหล่งท่องเที่ยวเชิงนิเวศแห่งใหม่ของสงขลา  รวมถึงการเชื่อมโยงการท่องเที่ยวทางวัฒนธรรมและธรรมชาติ อาทิ วัดคูเต่า วัดบางกล่ำ วัดท่าช้าง สถานีรถไฟบางกล่ำ และพื้นที่ใกล้เคียงอย่างสวนผักบางเหรียง หาดปากบางภูมี ธนาคารข้าวควนรู หาดแหลมโพธิ์ ซึ่งหวังว่าการเริ่มต้นจุดประกายที่คลองบางกล่ำคงจะขยายความเจริญมาถึงพื้นที่เหล่านี้ด้วย และที่สำคัญอย่าลืมพัฒนาเส้นทางสายรองตั้งแต่หาดใหญ่ (จากบิ๊กซีคลองแห ผ่านเส้นอัมพวัน บ้านหาร บางกล่ำ ควนเนียง) ให้เป็นเส้นทางที่สมบูรณ์ มีไหล่ทาง ป้ายบอกทางที่ชัดเจนแก่ผู้ใช้เส้นทางด้วยนะครับท่านพ่อเมือง

[บาบ๋า]

ประวัติบ้านบางกล่ำ (ชุมชนชาวจีนฮกเกี้ยนโบราณกว่าร้อยปี)
บ้านบางกล่ำ (ตั้งอยู่ทางทิศตะวันตกเฉียงใต้ของทะเลสาบสงขลา) ต.บางกล่ำ อ.บางกล่ำ (เดิมเป็นอำเภอหาดใหญ่ ได้แยกออกมาเป็นอำเภอบางกล่ำเมื่อ 8 กันยายน พ.ศ. 2538) จ.สงขลา กินเนื้อที่โดยรวม 3 หมู่บ้านของอำเภอบางกล่ำ ประกอบด้วย หมู่ 1 บ้านบางกล่ำบน (เป็นสถานที่ตั้งของที่ว่าการอำเภอบางกล่ำ และองค์การบริหารส่วนตำบลบางกล่ำ), หมู่ 2 บ้านบางกล่ำกลาง และหมู่ 3 บ้านบางกล่ำใต้ บ้านบางกล่ำ เดิมมีคลองบางกล่ำพาดผ่านซึ่งต้นคลองจะตันอยู่ที่บ้านท่าช้างปัจจุบันมีการขุดลอกให้ไปเชื่อมต่อกับคลองอู่ตะเภา ส่วนปากคลองบางกล่ำซึ่งเชื่อมไปยังทะเลสาบสงขลาจะอยู่ที่บ้านเกาะน้ำรอบ ต.บางเหรียง อ.ควนเนียง จ.สงขลา เดิมชื่อว่า บางกลม เพราะลักษณะทางภูมิศาสตร์ของลำคลองที่โค้งและกลม
ช่วงสมัยรัชกาลที่ 3 จนถึงรัชกาลที่ 5 แห่งกรุงรัตนโกสินทร์ ได้มีกลุ่มชาวจีนทยอยอพยพมาจาก อำเภอไห่เติง 海登縣 (ไห้เต็ง) ปัจจุบันเปลี่ยนเป็นอำเภอหลงไห่ 龍海縣 (เหล็งไห้) จังหวัดจังโจว (เจียงจิว 漳州府) มณฑลฝูเจี้ยน (ฮกเกี้ยน 福建省) ประเทศจีน ได้อาศัยเดินเรือมาทางอ่าวไทยเข้าสู่ทะเลสาบสงขลา และเข้ามาสู่คลองบางกลม ตั้งรกรากตามริมคลองบางกลม คนจีนสมัยนั้นพูดไทยไม่ชัด เลยเพี้ยนจากบางกลมเป็นบางกล่ำ
แรกเริ่มเดิมทีคนที่นี่ประกอบอาชีพเกษตรกรรมและประมง โดยยึดอาชีพปลูกพลู และละมุด ส่งขายทางเรือ  การปลูกสร้างบ้านเรือนจะเป็นไม้ยกพื้นแบบปักษ์ใต้ ศิลปะปนจีน (ปัจจุบันยังคงมีบ้านโบราณที่อายุกว่าร้อยปี) เนื่องด้วยทำเลที่ตั้งเป็นที่ราบลุ่มมีน้ำหลากช่วงปลายปี การสัญจรแต่เดิมใช้ทางเรือเท่านั้นเพื่อไปยังเมืองสงขลาซึ่งเป็นชุมชนเมืองใหญ่ในสมัยนั้น และชุมชนรอบ ๆ ทะเลสาบสงขลา เช่น ระโนด การสัญจรทางรถไฟเริ่มในสมัยรัชกาลที่ 5 ส่วนการสัญจรทางรถยนต์จะมีถนนริมคลอง ปัจจุบันไม่มีได้สัญจรแล้วเพราะมีถนนตัดผ่านในหมู่บ้าน การสัญจรทางรถยนต์ก็เลยสะดวกสบายจนถึงปัจจุบัน
ขนบธรรมเนียมประเพณี เนื่องด้วยเป็นหมู่บ้านคนไทยเชื้อสายจีนฮกเกี้ยน ขนบธรรมเนียมของจีนที่สำคัญยังคงยึดถือมาตั้งแต่อดีตจีนถึงปัจจุบัน คือ ตรุษจีน (ไหว้ชื่อบรรพชน) และเฉ่งเบ่ง (ไหว้หลุมศพ) และการทำบุญวันว่างเดือนห้า การทำบุญเดือนสิบ ประเพณีชักพระ ซึ่งเป็นประเพณีของไทยภาคใต้
สถานที่สำคัญ
วัดชลธาราวาส (วัดบางกล่ำ เดิมชื่อวัดโคกขี้เหล็ก) ตั้งอยู่หมู่ที่ 1 บ้านบางกล่ำบน พระเกจิที่โด่งดัง คือ พ่อท่านขวัญ หลวงพ่อเอียด (พ่อท่านต้ม)
ศาลาทวดบ้านบางกล่ำ เป็นศาลเจ้าโบราณอายุร้อยหกสิบกว่าปี ตั้งอยู่ริมคลองบางกล่ำ
หมู่ที่ 3 บ้านบางกล่ำใต้
อดีตกำนันยุคแรกๆ ของบ้านบางกล่ำ
กำนันเหนียง  นันทวงศ์ (แซ่ฉั่ว กำนันคนแรกของตำบลบางกล่ำ)
กำนันเส่งหิ้น  วิไลรัตน์
กำนันเท๊ก  วิไลรัตน์