สูตรเคมี คืออะไร และตัวอย่างธาตุกับสารประกอบที่น่าสนใจ

[tontong]

สำหรับน้อง ๆ ที่เลือกเรียนรายวิชาเคมี เรื่องสูตรเคมีของธาตุและสารประกอบถือเป็นพื้นฐานที่ต้องพบเจอ อย่างไรก็ตามหากน้องคนไหนที่พึ่งเริ่มสนใจ หรือวางแผนอยากเรียนรายวิชานี้เพื่อมุ่งสู่ทักษะสายวิทยาศาสตร์แบบเต็มตัว ลองมาศึกษาข้อมูลกันอย่างละเอียดได้เลย รับรองว่าเรื่องนี้ไม่ได้ยากอย่างที่คิด แถมยังน่าสนใจอีกต่างหาก

สูตรเคมี คืออะไร

สูตรเคมี (Chemical Formula) คือ สิ่งที่ถูกกำหนดขึ้นแบบรวบรัดเพื่อแสดงรายละเอียดของอะตอมที่อยู่ในสารประกอบต่าง ๆ บ่งบอกถึงจุดเด่นเฉพาะของธาตุเคมีด้วยการใช้สัญลักษณ์ธาตุและจำนวนอะตอมของธาตุดังกล่าวที่รวมอยู่ใน 1 โมเลกุลของสารประกอบ หากจำนวนของอะตอมมีมากกว่า 1 ต้องระบุเป็นตัวห้อยท้าย (Subscript) ด้านล่างของบรรทัดปกติตำแหน่งด้านหลังของสัญลักษณ์ธาตุ ขณะที่สารประกอบใดไม่เป็นโมเลกุลตัวห้อยจะระบุเป็นอัตราส่วนของธาตุตามสูตรเอมพิริคอล (Empirical Formula)
อย่างไรก็ตามสูตรเคมีที่ใช้กับสารประกอบกลุ่มซีรี่ส์จะแตกต่างกันตรงค่าคงที่ค่าหนึ่ง เรียกว่า "สูตรทั่วไป" ขณะที่กลุ่มซีรี่ส์จะถูกเรียกโฮโมโลกัส ซีรี่ส์ (Homologous Series) และสมาชิกในกลุ่มก็ถูกเรียก โฮโมลอกส์ (Homologs) แต่ต้องมี 2 โมเลกุล
จากคำอธิบายเบื้องต้นขอสรุปให้เข้าใจง่ายขึ้น สูตรเคมี คือ กลุ่มสัญลักษณ์ที่ถูกเขียนแบบสั้น ๆ เพื่อแทนค่าที่กำหนดของธาตุและสารประกอบ รายละเอียดมีทั้งสัญลักษณ์ของธาตุที่ต้องการระบุและอัตราส่วนของจำนวนอะตอมในธาตุซึ่งเป็นสารประกอบ เช่น น้ำ จะมีธาตุไฮโดรเจนและออกซิเจนด้วยอัตราส่วน 2:1 สูตรเคมีที่ระบุจึงเป็น H2O

ตัวอย่างสูตรเคมีที่พบเห็นได้บ่อย

ไม่ว่าจะเรียนสายวิทย์ เรียนเคมีมาหรือไม่แต่น้อง ๆ ส่วนใหญ่คงเคยพบเห็นสัญลักษณ์ของสูตรเคมีกันอยู่พอสมควร จึงอยากลองนำตัวอย่างสูตรที่น่าสนใจมาให้ได้ลองทำความรู้จัก
1. ไฮโดรเจน ประกอบด้วยอะตอมของธาตุไฮโดรเจน 2 อะตอม ใช้สูตร H2
2. โอโซน ประกอบด้วยอะตอมของธาตุออกซิเจน 3 อะตอม ใช้สูตร O3
3. ออกซิเจน ประกอบด้วยอะตอมของธาตุออกซิเจน 2 อะตอม ใช้สูตร O2
4. ไอโอดีน ประกอบด้วยอะตอมของธาตุไอโอดีน 2 อะตอม ใช้สูตร I2
4. มีเทน ประกอบด้วยอะตอมของธาตุคาร์บอนเกาะอยู่กับไฮโดรเจนอัตราส่วน 1:4 ใช้สูตร CH4
5. คาร์บอนไดออกไซด์ ประกอบด้วยอะตอมของธาตุคาร์บอนเกาะอยู่กับออกซิเจนอัตราส่วน 1:2 ใช้สูตร CO2
6. กลูโคส ประกอบด้วยอะตอมของธาตุคาร์บอน ไฮโดรเจน และออกซิเจนอัตราส่วน 6:12:6 ใช้สูตร C6H12O6
7. โซเดียมคลอไรด์ ประกอบด้วยอะตอมของธาตุโซเดียม และคลอรีน อัตราส่วน 1:1 ใช้สูตร NaCl

จากข้อมูลเหล่านี้จะเห็นเลยว่าเรื่องของสูตรเคมีจริง ๆ แล้วไม่ใช่เรื่องยาก แถมยังสนุกกับการจดจำ การประยุกต์เพื่อนำไปใช้อีกต่างหาก หากเริ่มต้นอยากเรียนเคมี หรือมีเป้าหมายสอบเข้า สอวน. เคมี นี่คือพื้นฐานดี ๆ ที่จะช่วยต่อยอดได้แน่นอน