กิมหยง - ตะลุงเว็บบอร์ด

            ช่วงบ่ายวันอาทิตย์ที่ 17 สิงหาคม 2557 ที่ผ่านมา ดร.เปลื้อง สุวรรณมณี ผู้อำนวยการสถาบันปฏิบัติการชุมชนเพื่อการศึกษาแบบบูรณาการ มหาวิทยาลัยทักษิณ ร่วมกับ คุณวิรัตน์ ช่วยชุมชาติ และคุณศักดิ์ เพชรสุข นักวิจัยชุมชนตะโหมด ได้ออกปากชาวบ้านเก็บข้าว (ลงแขกเกี่ยวข้าว) ณ แปลงนาทดลองที่ชุมชนตะโหมด อำเภอ     ตะโหมด จังหวัดพัทลุง ซึ่งเป็นพื้นที่นำร่องพัฒนา องค์ความรู้การปลูกข้าวสายพันธุ์ไรซ์เบอรี่อินทรีย์ ในฤดูนาปรังของนักวิจัยชุมชนและมหาวิทยาลัย [attach=1]
            ลงแขก เป็นวัฒนธรรมที่มีมาตั้งแต่โบราณกาล แสดงถึงความเอื้ออาทร ความช่วยเหลือเกื้อกูลในวิถีการดำรงชีวิตของสังคมชนบท แต่ละท้องถิ่นอาจเรียกชื่อต่างกัน เช่น ภาคอีสาน เรียกว่า "การเอาแฮง หรือ การเอาแรง" เป็นการเอาแรงงานที่ปัจจุบันถูกตีค่าเป็นทรัพย์สินเงินตรามาแลกกับมิตรภาพและความกลมเกลียว  ภาคใต้เรียก "การออกปาก" ขอให้ช่วยกันทำงานโดยไม่มีพันธะผูกพันต่อกันว่าจะต้องใช้แรงงานคืน ใครมีความพร้อมจะไปช่วยคืนก็ได้ หรือไม่ไปช่วยคืนก็ได้ ต่างจาก "ซอมือ" ที่หมายถึงการหมุนเวียนผลัดกันใช้แรงงาน ความสามารถในการจัดหาแรงงานจึงขึ้นอยู่กับความสัมพันธ์ทางสังคม และความเข้มแข็งของสายสัมพันธ์ภายในชุมชน แม้ว่าปัจจุบันสภาวะเศรษฐกิจและสังคม ส่งผลให้วิถีชีวิตของคนในชนบทเปลี่ยนแปลงไป การใช้แรงงานถูกทดแทนด้วยเครื่องจักรและเงินตรา การลงแขกจึงลดความสำคัญลง วัฒนธรรมที่มีคุณค่าจึงเป็นสิ่งที่ควรสืบสานให้คนรุ่นใหม่ได้เรียนรู้[attach=2][attach=3][attach=4][attach=5]
        นาวาน ซึ่งหมายถึง การไหว้วานขอช่วยแรงงานไปทำนา  ในวันนี้คลาคล่ำไปด้วยผู้คนร่วมร้อยในชุมชนเล็กๆ แสดงให้เห็นถึงสายสัมพันธ์ ความกลมเกลียวภายในชุมชนที่ยังคงเหนียวแน่น   เกิดบรรยากาศที่ทำให้คนรุ่นใหม่ที่ร่วมกิจกรรมได้สัมผัสและ มีมุมมองอันจะนำไปสู่การสร้างสรรค์สังคมที่ดีงามต่อไป                           รองศาสตราจารย์เกษม อัศวตรีรัตนกุล รองอธิการบดี มหาวิทยาลัยทักษิณ กล่าวถึงความร่วมมือระหว่างมหาวิทยาลัยกับชุมชนตะโหมด ว่าเป็นสายสัมพันธ์แห่งการเกื้อกูลและแบ่งปันที่เกิดประโยชน์ร่วมกันทุกฝ่าย ชุมชนได้เรียนรู้และพัฒนาความเข้มแข็ง ส่วนมหาวิทยาลัยก็มีชุมชนเป็นทรัพยากรให้นิสิตได้เรียนรู้ในสถานการณ์จริง 
     
       ก่อนการลงแขกเก็บข้าวด้วยแกะ อุปกรณ์แห่งภูมิปัญญาของคนภาคใต้ที่ดูเหมือนว่าในวันนี้อาจไม่สอดคล้องกับการใช้งานมากนัก ด้วยพันธุ์ข้าวสมัยใหม่มักถูกพัฒนาให้มีลักษณะทางสรีระเหมาะกับการเก็บด้วยเครื่องจักร ที่แม้จะให้ความสะดวกรวดเร็วแต่ก็แฝงไว้ด้วยต้นทุนการผลิตที่สูงขึ้น ในขณะที่วัฒนธรรมการพึ่งพาระหว่างบุคคลก็ค่อยๆ สูญหายไปเช่นกัน ... สถาบันปฏิบัติการชุมชนฯ ได้เผยแพร่แนวคิดการนำข้าวสายพันธุ์ไรซ์เบอรี่ ซึ่งเป็นข้าวต่างถิ่นเกรดพรีเมี่ยม ที่ถูกพัฒนาขึ้นให้เป็นธัญโอสถ มีสรรพคุณในการเสริมภูมิคุ้มกันเช่นเดียวกับข้าวสังข์หยดของเมืองพัทลุง ซึ่งเป็นข้าวที่ปลูกในช่วงเฉพาะฤดูนาปีเท่านั้น หากสามารถนำข้าวไรซ์เบอรี่มาปลูกในช่วงนาปรังได้ ก็ถือว่าเป็นการบุกเบิกเส้นทางธัญโอสถตัวใหม่ให้กับชุมชนในจังหวัดพัทลุง ทั้งนี้ การปลูกข้าวเพื่อป้อนสู่ตลาดสุขภาพจะต้องใช้ระบบเกษตรอินทรีย์ที่ต้องใส่ใจดูแลเป็นพิเศษ    ทำให้มีราคาสูงและเป็นที่ต้องการของตลาดสุขภาพ ในภาคใต้ยังไม่มีรายงานการทดลองปลูกข้าวไรซ์เบอรรี่อย่างจริงจัง สถาบันปฏิบัติการชุมชนฯ จึงได้ร่วมกับนักวิจัยชุมชนทดลองปลูกในระบบเกษตรอินทรีย์ ด้วยปุ๋ยอินทรีย์ชีวภาพที่สถาบันฯ คิดค้นขึ้น เพื่อพัฒนาองค์ความรู้และเทคโนโลยีที่ใช้ในระบบการผลิตที่เหมาะสมกับท้องถิ่น และจะทำการวิจัยเปรียบเทียบคุณค่าทางอาหารและทางโอสถของข้าวที่ปลูกในพื้นที่จังหวัดพัทลุง กับข้าวชนิดเดียวกันที่ปลูกในภาคกลางและภาคเหนือ โดยจะเผยแพร่ผลการทดลองในโอกาสต่อไป

[attach=6]
คุณวิรัตน์ ช่วยชุมชาติ และคุณศักดิ์ เพชรสุข ได้รับการพัฒนาจากสถาบันปฏิบัติการชุมชนฯ ให้เป็นนักวิจัยชุมชน ที่ร่วมเรียนรู้และแก้ปัญหา ได้แสดงถึงศักยภาพคนในชุมชนที่มีประสบการณ์เชิงปฏิบัติ และที่สำคัญคือมีความทุ่มเท เนื่องจากเป็นงานวิจัยที่เขาสามารถเอาไปใช้ได้จริง สถาบันฯ สร้างนักวิจัยชุมชนด้วยความมุ่งหวังให้คนในชุมชนได้เรียนรู้วิธีคิด กระบวนการหาความรู้ และเรียนรู้แบบวิทยาศาสตร์ เพื่อนำไปสู่การแก้ปัญหาได้ด้วยตนเอง ดังนั้นจึงได้เตรียมหลักสูตรพัฒนานักวิจัยชุมชน เพื่อเป็นกำลังสำคัญที่จะร่วมกันขับเคลื่อนให้เกิดงานวิจัยเพื่อชุมชนตามความคาดหวังของสังคม ควบคู่กับการจัดตั้งกลุ่มเครือข่ายเกษตรกรที่มีแนวคิดทำการเกษตรที่เป็น